ارمغان عابدزاده نیشابوری - دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران
آیت اله رضایی - گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

امواج فراصوت با انرژی پایین به عنوان یک ابزار فیزیکی برای تحریک سیستم های زنده در پزشکی و بیوتکنولوژی مورد توجه قرار دارد. در مطالعه حاضر، تاثیر امواج فراصوت بر برخی شاخص های فیزیولوژیک و تولید پودوفیلوتوکسین در کشت سلولی کتان سفید (Linum album) بررسی شد. امواج فراصوت با فرکانس ۴۰ کیلوهرتز و توان ۵ وات بر سانتی متر مکعب، به کشت های سلولی در قالب آزمایش وابسته به زمان با ۳ تکرار تیمار شد و سلول ها در زمان های ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت پس از اعمال تیمار جمع آوری شدند. شاخص های مورد ارزیابی عبارت بودند از: رشد سلولی، پروتئین کل، مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن، فنل ها، فلاونوئیدها، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز و پودوفیلوتوکسین. نتایج نشان داد که رشد سلول ها تحت تاثیر امواج فراصوت کاهش معنی داری نشان داد اما تغییر معنی داری در محتوای پروتئین سلول ها صورت نگرفت. مقدار پراکسید هیدروژن و پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و همچنین فعالیت آنزیم های پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و فنیل آلانین آمونیالیاز در سلول ها نسبت به شاهد تحت اثر امواج فراصوت افزایش یافت. امواج فراصوت همچنین باعث افزایش تولید ترکیبات فنلی، محتوای فلاونوئیدی و پودوفیلوتوکسین در سلول های تیمار شده گردید. بیشترین مقدار پودوفیلوتوکسین در کشت های تیمار شده پس از ۷۲ ساعت با مقدار ۹/۲۶۸ میکروگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد که ۷/۲ برابر کشت شاهد بود. به نظر می رسد امواج فراصوت با تحریک سلول ها و القای پاسخ های دفاعی و متابولیسم ثانویه باعث افزایش مقدار پودوفیلوتوکسین در سلول ها گردید.

امواج فراصوت, پودوفیلوتوکسین, کتان سفید, کشت سلولی