علی محمدیان - دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی. استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه بزرگمهر قائنات.
بتول سلحشور - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

هدف: مذاق شریعت که مراد از آن سبک و سیاق شارع در جعل احکام است و ملاکهای بنیادین شریعت را در امر تشریع و جعل قوانین در بر می گیرد، از جمله اموری است که برای استنباط و ارزیابی احکام، مورد توجه فقیهان قرار گرفته است. هدف از جستار حاضر، تبیین مصادیق مذاق شریعت و ایضاح ملاکهای بنیادین شرعی در امر قانونگذاری با رویکردی بر سیره امام رضا(ع) و آرا و سخنان مقام معظم رهبری بود. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانهای انجام شده است. یافته ها: قطعی ترین اصولی که از سوی شارع در جعل احکام در نظر گرفته شده است، عبارتند از: ۱. رعایت مصلحت؛ ۲. عقلایی بودن؛ ۳. عادلانه بودن؛ ۴. رعایت تسهیل و آسان گیری؛ ۵. عدم تحریک عواطف و جلوگیری از نزاع. نتیجه گیری: از بررسی روایات امام رضا(ع) و سیره عملی ایشان دریافتیم که ایشان در احادیث متعددی به مصادیق مذاق شریعت اشاره کرده و همواره سعی در اقدام بر اساس سبک و سیاق مورد پذیرش شارع داشته اند. با امعان نظر در بیانات مقام معظم رهبری نیز دریافتیم که مذاق شریعت در اندیشه ایشان از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ به گونه ای که هر یک از ملاکهای ذکرشده، در دفعات متعدد در سخنرانی ها و استفتائات ایشان نمود پیدا کرده و در حوزه های گوناگون مورد توجه ایشان واقع شده است.

شریعت, قانونگذاری, مذاق شریعت, سیره رضوی(ع), آرای آیت الله خامنه ای