محمد مزیدی - دکتری فلسفه تعلیم و تربیت و دانشیار گروه مبانی تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز.
زهرا لهبی - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز
سید سعید زاهد زاهدانی - دکتری جامعه شناسی و دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز. عضو هیئت علمی پژوهشکده تحول در علوم انسانی.
سید محمدرضا تقوی - دکتری روان شناسی و استاد گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز.

هدف: این پژوهش با هدف فهم و سنجش پتانسیلهای فلسفه چگونگی اسلامی در مسیر کاربردی شدن انجام شده است. روش: این پژوهش کیفی با روش اسنادی انجام شده و طرح پژوهش از نوع حدوثی و پیدایشی است. یافته ها: با توجه به قرار گرفتن مفاهیم نیاز و ارضا ذیل رفتار انسان و در قالب مفاهیم مرتبط با انگیزش، ابتدا جایگاه نسبی علوم تربیتی با نظر به تحلیل حرکت و رفتار انسان، در دو حوزه جامعه شناسی و روان شناسی تشریح شده؛ سپس ابعاد فلسفی فلسفه چگونگی اسلامی معرفی شده و با استفاده از حد اولیه فلسفه(اصالت فاعلیت) و سه مسئله اصلی آن(وحدت و کثرت، زمان و مکان، اختیار و آگاهی)، تعریف نیاز وارضا و همچنین قواعد اولیه طراحی نظام نیاز و ارضا(نظام مندی و سطح بندی نیازها و سازوکار نیاز و ارضا) بر اساس تحلیل فلسفه از حرکت انسان ارائه شده است. نتیجه گیری: جایگاه علوم تربیتی به عنوان فاعل مادون نسبت به فلسفه مضاف خود(تعلیم و تربیت) و فاعل مافوق نسبت به سطوح کاربردی خود (برنامه ریزی تربیتی) در ارائه نظام نیاز و ارضا تشریح و سه مسئله اصلی فلسفه چگونگی اسلامی به عنوان مسائل اصلی علوم تربیتی برخاسته از این فلسفه مطرح شد. از دستاوردهای مهم پژوهش این است که بر خلاف معمول که حرکت و فاعلیت انسان ذیل نیازها و قوه های او به عنوان علت حرکت تحلیل می شود، جریان و نظام نیاز و ارضا ذیل قواعد فاعلیت و حرکت انسان تحلیل شده که بی سابقه بوده است و می توان علوم تربیتی برخاسته از فلسفه شدن اسلامی را متکفل تحلیلهایی از نوع تحلیلهای متکی بر فاعلیت دانست.

علوم تربیتی, نظام نیاز و ارضا, فلسفه چگونگی اسلامی