حمید بابلی موخر - دانشجوی دکتری گروه ژئومورفولوژی دانشگاه اصفهان
علی رضا تقیان - استادیار گروه جغرافیا، ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان
کورش شیرانی - استادیار و پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

فعالیت های نئوتکتونیک نقش مهمی در افزایش وقوع زمین لغزش دارد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط زمین ساخت فعال و پهنه های لغزشی با بهره گیری از شاخص های موفوتکتونیک در حوضه آبریز رودخانه فهلیان می باشد. از این رو ابتدا زمین لغزش های منطقه به کمک تصاویر ماهواره ای گوگل ارث، تصاویر ماهواره ای LANDSAT-۸، عکس های هوایی و بازدهی های میدانی شناسایی، برداشت و ذخیره شد. سپس نسبت به تهیه نقشه پراکنش زمین لغزش ها اقدام گردید. سپس نسبت به استخراج و محاسبه شاخص های مورفوتکتونیک شامل: شاخص حجم به سطح حوضه (VA)، شاخص برجستگی نسبی (Bh)، شاخص تراکم سطحی آبراهه (P)، شاخص انشاعب پذیری (BR)، شاخص سطوح مثلثی شکل (TF) اقدام گردید. محاسبه این شاخص ها با استفاده از نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای میدانی و با بهره گیری از اصول هندسی و ریاضی و به کمک نرم افزار ArcGis۱۰/۳ انجام گرفته است. در ادامه شاخص های مورفوتکتونیک در هر زیرحوضه اندازه گیری شد. هر شاخص به سه رده به لحاظ فعالیت زمین ساختی تقسیم شد و در نهایت بر اساس تقسیم بندی هر شاخص، سطح فعالیت زمین ساختی کل بر مبنای شاخص زمین ساخت فعال نسبی (Iat) منطقه تعیین شد. در نهایت با انطباق نقشه پراکنش زمین لغزش ها با نقشه پهنه بندی زمین ساخت فعال نسبی حاصل از شاخص Iat، درصد زمین لغزش های رخ داده در هر پهنه تکتونیکی مشخص گردید. نتایج نشان داد که ۶۷/۳۷ درصد (۴۲۸ هکتار) از زمین لغزش ها با پهنه های تکنونیکی شدید و زیاد که تنها ۴۵/۷۳ درصد از وسعت حوضه را در برگرفته همپوشانی دارد. این نتیجه نشان دهنده وابستگی زمین لغزش با فعالیت هیا نئوتکتونیک می باشد.

پراکنش زمین لغزش، زمین ساخت فعال، شاخص های مورفوتکتنونیک، مدل رقومی ارتفاع، حوضه آبخیزفهلیان