حفر رودخانه ای و بالاآمدگی تکتونیک در امتداد کوهستان البرز غربی (مطالعه موردی رودخانه پلرود) در جلگه جنوب غربی کاسپین

وجود گسل های حاشیه ای مانند گسل خزر، سبب بالا آمدن رشته کوه های البرز و فرونشینی کف گودال خزر شده است. به دلیل مورفولوژیناهمگون مناطق ساحلی، تاثیر نوسانات دریای کاسپین در تمام مناطق ساحلی یکسان نیست و شرایط پیچیده ای را در سطح جلگه از لحاظرسوب گذاری و حفر مجرا شاهد هستیم. از جمله هدف های اصلی این تحقیق، تحلیل ارتباط میزان کف کنی رودخانه با نوسان های آب دریای کاسپین،مورفوتکتونیک البرز، دینامیک رودخانه و عامل انسانی است. برای دستیابی به این هدف از داده های دبی و رسوب، نوسان های تراز آب، مدل رقومیارتفاعی منطقه با توان تفکیک ۱۲/۵ متر به همراه عکس های هوایی، تصاویر گوگلارث، مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. برای شناخت نحوه عملکرد و میزان اثرگذاری فعالیت های نوزمین ساخت و تحلیل نیم رخ های طولی و عرضی رودخانه ها از شاخص های ژئومورفیک استفاده شد. تحلیلنیمرخ عرضی ۱ پلرود نشان از حفر مئاندرهای پلرود، تحت عامل دینامیک رودخانه است و در این حفرشدگی عامل تکتونیک نقشی نداشته است. درنیمرخ کوهستان پلرود (vf=۰/۴۸) بوده است که نشان دهنده نقش بالاآمدگی البرز در عمیق شدگی دره ها است و نوسانات دریای کاسپین تاثیر کمتری داشته است. بررسی نتایج شاخص های مورفوتکتونیک، مشاهدات میدانی و نیمرخ های عرضی رودخانه ها، نشان داد که در برخی نیمرخ ها، علاوه بربالاآمدگی البرز، سایر عوامل در کف کنی بستر رودخانه ها نقش داشته است.