فرزانه مرادی - کارشناس ارشد دانشگاه یزد، یزد

سکوننگاههای غیر رسمی در ایران همانند بسیاری از کشور های در حال توسعه نتیجه روند رو به رشد نابرابری های فضایی در شهرهاست. مناطقحاشیه نشین، بخش های فراموش شده ای از شهر هستند که کیفیت سکونت در آنجا به شدت پایین و نامناسب است . اغلب این سکونتگاه ها برروی اراضی حاشیه ای شهرکه ارزش پایینی دارند واقع شده اند. اگر چه حاشیه نشینان در قلمرو زندگی اقتصادی- اجتماعی شهرها به سر میبرند ولی به عنوان شهروندان رسمی در جامعه پذیرفته نمی شوند. مشهد با جمعیتی حدود ۲/۷ میلیون نفر در سال ۱۳۹۰، پس از تهرانبزرگترین کلان شهر کشور و مقصد نهایی مهاجرت های شرق کشور و یا حتی کل کشور است که باعث شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی باوسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت بیش از ۷۰ هزار نفری شده است. شهرک شهید باهنر از جمله سکونتگاه های غیر رسمی و ناپایدار در حاشیهشهر مشهد می باشد که در جنوب شرقی این شهر، با جمعیتی حدود ۳۵۰۰۰ هزار نفر که با وجود قرار گرفتن در محدوده شهری از نظر شاخصهای کالبدی، اجتماعی، و اقتصادی در وضعیت نامناسبی قرار دارد. هدف اصلی این پژوهش ارائه راهبردهای توانمند سازی در سامان دهیسکونتگاه های غیر رسمی (شهرک شهید باهنر مشهد) است. شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید حاشیه نشینان برای دستیابی بهراهبردهای توانمند سازی آنان بسیار موثر است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تکنیک SWOT است. نتایج نشان می دهد که با توجه به نقاط قوت و ضعف فهرست شده دیدگاه توانمند سازی مناسب ترین راه حل در سامان دهی حاشیه نشینی است و می تواند تا حدودیاز مسائل بکاهد، چرا که امروزه سیاست تخریب و تخلیه جوابگو نمی باشد و در کنار ارتقای کالبدی به جنبه های انسانی سکونتکاه های نامتعارفنیز باید توجه خاصی شود.

اسکان غیر رسمی، توانمند سازی، تکنیک SWOT، شهرک شهید باهنر مشهد