مهرآفرین مهربانی - کارشناسی ارشد پژوهش هنر، مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی، مرکز شماره یک نیشابور

زیباشناختی در تمامی شرایط زندگی انسان بخش مهمی از ادراک و کنش اوست، و شهر، ظرف فعالیتها و زندگی انسان و ترکیبی از عناصر انسانساخت و طبیعی و تجلی گاه آرمانها و تفکر جامعه است. زیبایی شهر فقط تحت تاثیر ساختمانها نیست بلکه نحوه ارتباط آنها با یکدیگر مهم است، همبستگی اجتماعی عملکرد اصلی شهر است، پس شهر باید متعلق به عموم باشد، کالبد محیط تمامیتی است که من جزئی از آنم، ادراکم از این تمامیت تبعیت کرده ظاهر زیبا به وجود می آید. شهر زیبا، زیبائی را به انسان القا میکند و انسان با درک زیبائی به سمت کمال مطلوب حرکت میکند. پس زیبایی در کالبد و در طرح و نقشه نیست، زیبائی در روح شهر و شهروند است. اگر شهر، زیبائی را به شهروند القا کند شهروند به آرامش، سعادت و تعادل میرسد. هرچه این زیبایی کالبدی شهر بر اساس فرهنگ و جهانبینی ساکنان شکل گیرد تاثیر پایدارتر و موثرتر واقع میشود. شیعه به متابعت از سیره رسولاالله (ص) و درنظرگرفتن تقدس اماکن دینی و مذهبی، بنیانگذار زیباترین ابنیه ویژه نیایش و عبادت درجهان اسلام است. فضای اله ی و نظرکرده این اماکن، همیشه ایام روحبخش و دلنواز بوده است. در این مقاله بر آنیم ابتدا به مفاهیم مرتبط با زیبایی بپردازیم، سپس از دیدگاه برخی علمای اسلام و اندیشمندان غرب زیبائی را تعریف نموده و معیارهای زیبایی را مورد شناسایی قرارداده و در ادامه به معماری سقاخانه به عنوان نمونه موردی از عناصر فضای شهری اشاره کنیم و آن را مورد بررسی قرار ده یم. روش تحقیق دائن مقاله به صورت کتابخانه ای و توصیفی - تحلیلی بوده و در برخی موارد به مطالعات میدانی هم پرداخته شده است.

معماری سقاخانه، زیباشناسی اسلامی، فرهنگ، هویت