فاطمه فدایی - گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
هانیه کلانتری دهقی - گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
مهدی عبداله زاده رافی - گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

پیشینه و اهداف: کمک به کودکان مبتلا به اختلال­های یادگیری در سال­های اولیه تحصیل، با استفاده از راهکارهای جذاب، فناورانه، و در دسترس، ضرورتی است که می­تواند برای غلبه بر این گونه از مشکلات، در بسیاری از موقعیت ها مانند پاندمی کوید ۱۹، متولیان تعلیم و تربیت را در جهت پیشبرد اهدافشان یاری رساند. بدین­ترتیب، پژوهشگران پژوهش را حاضر با هدف بررسی تاثیر استفاده از روش ارائه متوالی حروف با استفاده از رایانه در بهبود توانایی خواندن دانش­ آموزان نارساخوان دوره ابتدایی طراحی و اجرا نمودند..روش ها : پژوهش از نوع پژوهش ­های کمی و در چهارچوب طرح های پژوهشی تک آزمودنی، و از نوع A.B.A.B یا طرح بازگشتی است. جامعه پژوهش حاضر دانش ­آموزان نارساخوان شهر اراک که در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ در این شهر مشغول به تحصیل بودند تشکیل دادند. از میان این جامعه تعداد ۶ نفر (۲ دختر و ۴ پسر) به روش هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شده­ اند. ابزارهای اندازه ­گیری در این پژوهش، یک چک لیست لغت محقق ساخته، آزمون خواندن شیرازی و نیلی­پور(۱۳۸۳)، آزمون آگاهی واج­شناختی سلیمانی (۱۳۷۹) و آزمون نامیدن سریع بودند. ابزار اجرای پژوهش نرم ­افزاری محقق ­ساخته بود که با استفاده از برنامه مایکروسافت پاورپوینت تهیه شده بود و در قالب نهایی برنامه آدوبی کپتیویت به اجرا درآمد و در آن کلمات بصورت حرف به حرف، هجا به هجا و نهایتا بصورت کامل به دانش آموز نمایش داده شده و تلفظ می­شدند. مداخله پژوهش ۴ هفته به طول انجامید. در هفته اول و سوم، فقط هر روز آزمون خوانش از کلمات اجرا می­شد. در هفته ­های دوم و چهارم، آموزش همان کلمات آزمون ­شده در هفته قبلی اجرا می ­شد. ضمنا در پایان هر هفته در جلسه پنجم آزمون واج­شناسی تکرار می­شد. آزمون­ های سیالی و دقت خواندن متن، آگاهی واج­شناختی و نامیدن سریع نیز به صورت پیش­ آزمون-پس ­آزمون در ابتدا و انتهای اجرای مداخله اجرا شدند. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرم­افزار SPSS و آزمون­های آماری ویلکاگسون و فریدمن انجام شد.یافته ها: یافته­ های پژوهش گویای آن بود که استفاده از روش مبتنی بر رایانه ارائه متوالی حروف می ­تواند دقت خواندن کلمات به طور جداگانه، و همچنین، دقت و سیالی خواندن متن را ارتقا بخشد و دانش ­آموز خواهد توانست در زمان کوتاه­تر و با تعداد خطای کمتری بخواند. روش به کار رفته، بر آگاهی واج­شناختی دانش ­آموزان نارساخوان نیز پیشرفتی مشهود و صعودی در طول اجرای مداخله را نشان داد. همچنین، مشخص شد که دانش ­آموزان پس از استفاده از این روش، تکلیف نامیدن رنگ را با سرعت بیشتر و تعداد خطای کمتری انجام می­دهند که این گویای تاثیر معنادار مثبت این روش بر سرعت پردازش اطلاعات بود.نتیجه گیری: مداخله اجرا شده در پژوهش حاضر، که با استفاده از نرم ­افزار در دسترس پاورپوینت تهیه شده بود توانست اثربخشی قابل قبولی را برای بهبود مهارت خواندن، آگاهی واج­شناختی و سرعت پردازش اطلاعات در کودکان نارساخوان به اثبات برساند. پیش­بینی بودجه و نیروی متخصص جهت تولید محتواها، یا آموزش روال تهیه و به کارگیری اینگونه برنامه­ ها به معلمان می­تواند در دستور کار مراکز آموزش ابتدایی قرار گیرد. همچنین، پژوهش بر روی نمونه­ هایی با فراوانی بیشتر می­ تواند قابلیت تعمیم پذیری نتایج را افزایش دهد.

آموزش مبتنی بر رایانه, ارائه متوالی حروف, نارساخوانی, دوره ابتدایی