المیرا شاکری - دانشجوی دکتری گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
حامد دهقانان - استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
وحید خاشعی - دانشیارگروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
محمدتقی تقوی فرد - دانشیارگروه مدیریت صنعتی،دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

در سال های اخیر بسیاری از پژوهشگران جنبه های شناختی و ساختارهای ذهنی مدیران را در بررسی فرآیندهای استدلال، ادراک و تصمیم گیری مدنظر قرار داده اند. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی مدل های ذهنی مدیران در فرایند مدیریت ریسک منابع انسانی جهت ارتقای عملکرد سازمانی است. در این پژوهش کیفی، داده ها از طریق مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با کمک تکنیک استخراج استعاره ای زالتمن، با ۲۱ مدیر شرکت های دانش بنیان استان آذربایجان شرقی (۱۳ مدیر ریسک پذیر و ۸ مدیر ریسک گریز) گردآوری شد. روش تحلیل یافته ها طبق دستورالعمل این تکنیک، بر اساس رویکرد پدیدارشناسی است. نتایج به دست آمده نشان می دهد مدل های ذهنی مدیران ریسک پذیر و ریسک گریز به لحاظ سازه های موجود، شباهت هایی دارند. این شباهت در سازه ها می تواند نتیجه مسائل مشترکی باشد که مدیران شرکت های دانش بنیان با آنها مواجه هستند. اما مدل های ذهنی مدیران به لحاظ روابط بین سازه ها با یکدیگر تفاوت هایی دارند، به­طوری­که مدیران ریسک پذیر در مواجهه با ریسک، بیشتر استراتژی های کاهش و نگهداشت را انتخاب می کنند و مدیران ریسک­گریز بیشتر استراتژی اجتناب را به کار می برند. بعلاوه از دست دادن کارکنان کلیدی به عنوان مهم ترین ریسک منابع انسانی در شرکت های دانش بنیان مشخص شد.

مدل ذهنی, نقشه شناختی, مدیریت ریسک منابع انسانی, عملکرد سازمانی, تکنیک استخراج استعاره ای زالتمن (زیمت)