زیبا زینالی چرکندی - دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی بذر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، ایران
محسن رشدی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، ایران
سعید یوسف زاده - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و کود نیتروژن، بر تعدادی از خصوصیات کمی و کیفی بادرشبو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­ کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای تحقیقاتی واقع در منطقه فیرورق از توابع شهرستان خوی در سال ۱۳۹۲ اجرا گردید. تیمارها شامل سه تاریخ کاشت (۲۱ اردیبهشت، ۱۵ خرداد و ۳۱ خرداد) و چهار مقدار نیتروژن (صفر، ۱۵۰، ۲۲۵ و ۳۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت (به جز تعداد شاخه گل دهنده) تاثیر معنی داری بر تمامی صفات مورد مطالعه داشت. بیشترین بازده اسانس (۰/۳۸ درصد)، عملکرد اسانس (۱۱/۸۳کیلو گرم در هکتار) و وزن هزار دانه (۲/۰۹ گرم) در تاریخ کاشت ۱۵ خرداد بدست آمد. کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در مقایسه با تیمار شاهد تعداد شاخه گل دهنده، عملکرد ماده خشک و میزان اسانس را افزایش داد، در حالیکه کاربرد ۳۰۰ کیلو گرم نیتروژن در هکتار سبب کاهش معنی­دار میزان و عملکرد اسانس، وزن هزار دانه و عملکرد بذر گردید. کاربرد ۱۵۰ کیلو گرم نیتروژن در هکتار در مقایسه با تیمار شاهد عملکرد اسانس را ۸۰ درصد افزایش داد و بیشترین عملکرد اسانس در تاریخ کاشت ۱۵ خرداد مشاهده شد. کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تاریخ کاشت ۱۵ خرداد بدلیل استفاده بهینه از رطوبت خاک و شرایط دمایی مناسب علاوه بر کاهش مصرف کود شیمیایی و حرکت به سمت کشاورزی پایدار باعث بهبود صفات کمی و کیفی گیاه بادرشبو در شرایط آب و هوایی خوی شد. بنابراین این تیمار به عنوان تیمار برتر معرفی می گردد.

رژیم کودی, صفات کیفی, عملکرد ماده خشک, گیاهان دارویی, متابولیت های ثانویه