سامیه آقچه لی - دانش آموخته کارشناسی ارشد کشاورزی اکولوژیک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
علی راحمی کاریزکی - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
ابراهیم غلامعلی پور علمداری - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
عبداللطیف قلی زاده - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
محسن رضایی - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی در کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد در برخی غلات سردسیری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس در سال ۹۴-۱۳۹۳ انجام شد. تیمارها شامل غلات سردسیری در ۶ سطح شامل: گندم نان رقم کوهدشت، گندم دوروم رقم سیمره، جو شش ردیفه رقم صحرا، جو دو ردیفه رقم خرم و جو لخت لاین ۱۷، تریتیکاله رقم جوانیلو و عامل تنش خشکی در سه سطح شامل: عدم تنش خشکی (شاهد= ۴/۰- بار)، تنش خشکی متوسط (۱- بار)، تنش خشکی شدید (۴- بار) بودند. تنش خشکی در مرحله گلدهی آن ها اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر غلات و تنش خشکی بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح یک درصد معنی دار بود. این در حالی بود که اثر متقابل بر تمام صفات مورد مطالعه معنی دار نبود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که دامنه تغییرات عملکرد دانه در بین گونه ها از ۲۵/۱ تا ۵۸/۲ گرم در بوته متغیر بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه تریتیکاله نسبت به گندم دوروم ۷۳ درصد بیش تر بود. همچنین مقایسه بین سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که با افزایش تنش خشکی تمام صفات مورد اندازه‎ گیری در غلات مورد بررسی کاهش یافت. نتایج نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در شرایط تنش شدید نسبت به شاهد به ترتیب حدود ۳۲، ۷۲ و ۴۵ درصد کاهش یافت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بالا به عنوان معیارهای مهم می تواند در اصلاح ارقام گونه های گیاهی در نظر گرفته شود.

شاخص برداشت, صفات مورفولوژیک, عملکرد بیولوژیک, غلات