لطیفه پوراکبر - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مهدی عابدزاده - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

آثار ناشی از نازک شدن لایه اوزون و افزایش تابش پرتو فرابنفش توسط بسیاری از پژوهشگران بررسی شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر پرتوهای UV-B و UV-C روی گیاه بادرنجبویه (Melissa Officinalis L.) و تاثیر سالیسیلیک اسید در کاهش آثار زیانبار این پرتوها بر این گیاه است. گیاه بادرنجبویه در شرایط گلخانه ای در اتاقک کشت و دمای متوسط ۲±۲۸ درجه سانتیگراد و شدت نور ۱۵۰ میکرو اینشتین بر متر مربع بر ثانیه به مدت ۶۰ روز کشت یافتند. دوره شبانه روزی روشنایی و تاریکی به ترتیب ۸:۱۶ ساعت بود. تیمار پرتو فرابنفش پس از مرحله ۶ برگی اعمال شد و پرتو UV-B به مدت ۱۵ روز به صورت یک روز در میان و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه و پرتو UV-C به مدت ۱۵ روز، به صورت یک روز در میان و هر بار به مدت ۸ دقیقه اعمال گردید. سالیسیلیک اسید نیز پس از مرحله ۶ برگی با غلظت ۱ میلی مولار به مدت یک هفته روی گیاهان افشانه شد. نتایج نشان داد که پرتوهای UV-B و UV-C باعث کاهش وزن تر و خشک، رشد طولی ریشه و اندام هوایی می شود. میزان مالون دی آلدهید و فنیل آلانین آمونیا لیاز تحت تاثیر پرتوهای UV-B و UV-C افزایش داشت. افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز و کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز نیز مشاهده شد. بررسی نتایج نشان داد تیمار با سالیسیلیک اسید باعث تخفیف آسیب های ناشی از اعمال پرتوهای UV-B و UV-C در گیاه شد و توانست عواملی که در اثر تابش های فرابنفش تغییر یافته بودند را جبران کند.

آنزیم های آنتی اکسیدان, پرتو فرابنفش, سالیسیلیک اسید, گیاه بادرنجبویه, مالون دی آلدهید