یحیی تاجور - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
رضا فتوحی قزوینی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
یوسف حمید اوغلی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
رضا حسن ساجدی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تنش دمای پایین، یکی از عوامل محیطی مهم محدود کننده در توسعه کشت و تولید مرکبات است. در این پژوهش تاثیر تنش دمای پایین بر شاخص های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک نارنگی پیج بر روی پایه سیترنج (نهال دو ساله)، در شرایط کنترل شده انکوباتور (با رطوبت نسبی ۵±۶۵% و شدت نور ۱۵۰۰۰ لوکس) بررسی گردید. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با اعمال تیمار دما های پایین (۶-، ۳-، ۰، ۳، ۶ و ۹ درجه سانتیگراد) و شاهد (۲±۲۵ درجه سانتیگراد) اجرا شد. مقایسه میانگین تیمار ها نشان داد که کمترین مقدار کلروفیل کل (۵۱۳/۱ میلی گرم در گرم وزن تازه برگ)، رنگ سبز(۲۵/۶۱%) و محتوی آب برگ (۵۵/۳۳% وزن تازه برگ) در تیمار دمایی ۶- درجه سانتیگراد به دست آمد. بیشترین مقدار پرولین (۴۸ میلی گرم در گرم وزن تازه برگ) در دمای ۳- و حداکثر کربوهیدرات (۳/۵۵ میلی گرم در گرم وزن تازه برگ) نیز در صفر درجه سانتیگراد حاصل شد. همچنین، بیشترین مقدار آب گزیدگی (۵۱ تا ۷۵%) و نشت یونی (۶۶/۷۵%) در دمای ۶- درجه بود. بیشترین مقدار پراکسیداسیون لیپید ها (۶۴۳/۲ میکرو گرم مالون دآلدئید در گرم وزن تازه برگ)، ظرفیت آنتی اکسیدانی (۵/۶۳%) و فنل (۸۶۳/۲ میلی گرم در گرم وزن تازه برگ) نیز در دمای ۳- درجه بود. حداکثر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (۱۰۴×۴۴/۸ واحد آنزیمی در گرم وزن تازه برگ) در ۳ درجه سانتیگراد مشاهده گردید. به عنوان نتیجه گیری می توان گفت که نارنگی پیج (روی پایه سیترنج) از طریق افزایش برخی از شاخص ها، همچون پرولین، کربوهیدرات، و ظرفیت آنتی اکسیدانی قادر به تحمل تنش یخبندان تا دمای ۳- درجه سانتیگراد است.

آنتی اکسیدان ها, تنش دمای پایین, مرکبات, نارنگی