حسین ابراهیم نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
علی کرامت زاده - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
فرشید اشراقی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
اعظم رضایی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

یکی از مهم ترین مسائل بخش کشاورزی پایین بودن بهره­ وری نهاده ها به ویژه آب است. در این مطالعه علاوه بر تعیین بهره­وری فیزیکی و اقتصادی آب، عوامل موثر بر بهره­وری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید پرتقال در شهرستان قائم شهر استان مازندران نیز بررسی شد. در راستای اهداف تحقیق، از شاخص های عملکرد به ازای مترمکعب آب آبیاری (CPD)، درآمد ناخالص به ازای مترمکعب آب آبیاری (BPD) و درآمد خالص (سود) به ازای مترمکعب آب آبیاری (NBPD) استفاده شد. همچنین برای بررسی عوامل موثر بر بهره وری آب از تحلیل های رگرسیونی بهره گرفته شد، اطلاعات لازم در این پژوهش نیز از طریق تکمیل ۱۶۲ پرسشنامه از باغداران شهرستان قائم شهر در استان مازندران در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار Eviews۷ انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که برای پرتقال شهرستان قائم شهر، شاخص CPD معادل ۶/۹ کیلوگرم بر مترمکعب، شاخص BPD معادل ۴۷۵۰۰ ریال بر مترمکعب و شاخص NBPD در سه نرخ بهره ۱۰، ۱۲ و ۱۵ درصد به­ترتیب معادل ۲۹۰۰۰، ۲۸۰۰۰ و ۲۶۶۰۰ ریال بر مترمکعب است. دبی چاه، روزهای استفاده از چاه، مدت زمان صرف شده برای آبیاری، تعداد دفعات آبیاری، سن درختان، فاصله درختان، سن باروری درختان، هزینه سم و هزینه کود از عوامل موثر بر بهره­وری آب می­باشند. در بین متغیرهای مذکور متغیر مدت زمان صرف شده برای آبیاری از طریق تاثیر بر میزان آب آبیاری، بیشترین تاثیر را بر بهره­وری فیزیکی آب داشته است. با توجه به تاثیر منفی متغیرهای دبی چاه، تعداد دفعات آبیاری و مدت زمان صرف شده برای آبیاری بر بهره­وری اقتصادی آب، پیشنهاد می­گردد آبیاری متناسب با نیاز درختان و با روشی صورت گیرد که حجم آب کمتری مصرف شود.

عملکرد به ازای حجم آب, هزینه تولید, درآمد ناخالص, درآمد خالص, تحلیل رگرسیونی