غلام شیرزاده
رضا رضالو
کریم حاجی زاده
بهروز عمرانی

دشت فراهان دشتی وسیع و هموار با زمین های مناسب برای کشاورزی است که در میانه ی استان مرکزی واقع شده است. این منطقه از نظر جغرافیایی به دلیل نزدیکی به مرکز فلات ایران از جهت شمال و شمال شرق و زاگرس مرکزی از جهت غرب و جنوب غرب دارای اهمیت است. بررسی های باستان شناسی انجام گرفته در این دشت، منجر به شناسایی محوطه هایی از دوران مس سنگی تا قرون معاصر به طور ویژه استقرارهایی از فرهنگ یانیق در منطقه شده است. این استقرارها در جنوب دشت فراهان و در امتداد ساحل جنوبی دریاچه میقان در مرکز و جنوب دشت فراهان و در مسیر روان آب های جاری شده از سمت کوه های هفتاد قلعه واقع شده اند. پرسشی که در این پژوهش مطرح شد این بود که جوامع یانیقی از چه مسیر یا مسیرهایی به غرب و مرکز استان مرکزی وارد شدند و اساسا چه عامل یا عواملی منجر به حضور آن ها در منطقه شده است. به نظر می رسد، جوامع یانیقی با عبور از سلسله کوه های حاشیه شرقی زاگرس مرکزی، از دو مسیر شهرستان ملایر به سمت جنوب یا مسیر دشت فامنین به سمت شرق وارد حوزه استان مرکزی شده و در میان دره های میانکوهی غرب استان و میانه دشت فراهان استقرار پیدا کردند. وجود رودخانه قره چای در غرب استان مرکزی و همچنین رودخانه های فصلی که در حوضه دریاچه میقان جریان داشتند، می تواند از عوامل اصلی حضور آن ها در منطقه باشد.

فرهنگ یانیق, فلات مرکزی, فراهان, سفال خاکستری