حسین رضوانی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
نسترن همتی - گروه گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی (ورمی­کمپوست) و شیمیایی (نیتروژن) بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی، در سه تکرار در سال زراعی ۹۷-۹۶ در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کود آلی ورمی­کمپوست در چهار سطح صفر، ۵/۲، ۵ و ۵/۷ تن در هکتار و کودشیمیایی اوره با ۴۶ درصد نیتروژن در چهار سطح شامل صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که کود ورمی­کمپوست تاثیر معنی­داری بر خصوصیات مورفولوژیکی و درصد اسانس بادرنجبویه داشت، به­طوریکه بیشترین ارتفاع بوته، بیشترین تعداد شاخه فرعی، طول و عرض برگ، وزن تر، وزن خشک و درصد اسانس، در حالت کاربرد ۵/۷ تن در هکتار ورمی­کمپوست حاصل گردید. همچنین اختلاف معنی­دار بین سطوح مختلف کود شیمیایی اوره مشاهده شد به نحوی که در هنگام استفاده از کود شیمیایی درصد اسانس نسبت به حالت عدم کاربرد این کود به طور معنی­داری افزایش یافت. بیش­ترین مقدار اسانس در تیمار کاربرد همزمان ورمی­کمپوست (۵/۷ تن در هکتار) و کود شیمیایی نیتروژن (۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) به­میزان (۴۹/۰ درصد) حاصل گردید که در مقایسه با تیمار شاهد (۳۴/۰ درصد) حدود ۳۸ درصد بیشتر بود. به­طورکلی، نتایج نشان داد که مصرف ورمی­کمپوست به همراه نیتروژن موجب افزایش رشد اندام هوایی و تولید ماده خشک و در نهایت باعث افزایش عملکرد کمی و بهبود معنی­دار عملکرد اسانس بادرنجبویه می­شود.

اسانس, بادرنجبویه, کودهای بیولوژیک, ورمی کمپوست, کود اوره