فاطمه صباغی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران
کیوان صالحی - استادیار،گروه علوم تربیتی ،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، ایران

طی چند دهه اخیر نقش کودکان در پژوهش افزایش یافته‎ است اما به رغم تاکید بر نقش فعال کودکان به عنوان پژوهشگر(CAR)، بخش بزرگی از این پژوهش ها توسط بزرگسالان انجام می شود. از این رو، پژوهش حاضر مبتنی بر روش اسنادی، برای غلبه بر این چالش و زمینه سازی برای فعالیت کودکان به عنوان پژوهشگران، به شناسایی عوامل تسهیل گر و بازدارنده پرورش روحیه پژوهندگی در کودکان پرداخته‎است. با جستجو در پایگاه داده های داخلی از جمله Noormags, IranDoc, Civilica, Elmnet, SID, Ensani Portal در بازه زمانی ۱۳۹۹-۱۳۸۰ تعداد ۶۴ سند بازیابی و سپس با استفاده از نشانگرهای فهرست وارسی ارزیابی پریزما (PRISMA)، ۲۱ سند برای مطالعه و تحلیل انتخاب شدند. همچنین با جستجو در پایگاه داده های بین المللی همچون  ERIC, SAGE, ELSEVIER, Google Scholar and Taylor & Francis در بازه زمانی ۲۰۲۰-۲۰۰۰ تعداد ۴۵ سند بازیابی و مجددا با استفاده از نشانگرهای فهرست پریزما (PRISMA)، ۱۹ سند برای مطالعه و تحلیل، انتخاب شدند. تحلیل داده ها با استفاده از روش اولزاید (Altheide) انجام گردید. یافته های حاصل از بررسی اسناد به شناسایی چهار عامل تسهیل گر شامل عوامل آموزشی، خانوادگی، محیطی و انگیزشی و پنج عامل بازدارنده شامل عوامل فردی، اجتماعی، ارتباطی، آموزشی و سازمانی منتج گردید. در نهایت، با توجه به موانع و محدودیت های شناسایی شده، پیشنهاد هایی برای زمینه سازی پرورش کودکان پژوهنده ارائه گردید

عوامل تسهیل گر و بازدارنده, موانع, چالش, کودک پژوهنده, روش اسنادی, پریزما