سیده فاطمه موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه بهداشت محیط، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران.
فتح اله غلامی - دانشیار، گروه بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران.

چکیدهزمینه و هدف: با توجه به اثرات سوء لجن تصفیه خانه فاضلاب و مشکلات زیست محیطی زائدات آلی، امروزه کمپوست همزمان به عنوان روشی جدید برای استفاده مجدد از لجن مطرح شده است تا منجر به دفع ایمن لجن و زائدات آلی شود. مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی کمپوست همزمان لجن تصفیه خانه فاضلاب و انواع زائدات آلی جهت راهبردی برای کاهش آلودگی محیط زیست و کشاورزی انجام شد.مواد و روش ها: در مطالعه مروری حاضر مقالات پایگاه های داده Scopus، Springer، Web of Sciences و PubMed به زبان انگلیسی و google scholar به زبان فارسی جستجو شد و پارامتر­هایی نظیر pH، نسبت کربن به نیتروژن، درصد رطوبت و زمان انجام فرآیند مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور از کلیدواژه های Co-compost، wastewater treatment sludge، organic wastes، environmental pollution و agricultural و همچنین کمپوست همزمان، لجن تصفیه خانه فاضلاب، زائدات آلی، آلودگی محیط زیست و کشاورزی استفاده شد.یافته ها: در بازه زمانی ۲۰۲۰-۲۰۱۱، از مجموع ۳۸ مقاله دریافت شده ، تعداد ۱۴ مقاله با واژه های مذکور یافت شد و ۲۴ مورد از مقالات به دلیل اینکه فاقد واژه لجن تصفیه خانه بودند، ۵ کتاب و ۶ مقاله که در رابطه با فاضلاب بودنداز مطالعه حذف شدند. بررسی مقالات نهایی نشان داد، برای بهبود فرآیند کمپوست می توان با کاهش اندازه مواد خام اولیه و استفاده از مواد حجیم کننده به منظور کاهش زمان فرآیند و همچنین اندازه گیری و کنترل pH، نسبت کربن به ازت و درصد رطوبت به صورت روزانه، به افزایش کیفیت محصول اشاره کرد.نتیجه گیری: در اکثر مطالعات گذشته از مواد حجیم کننده و کاهش اندازه ذرات به منظور افزایش هوادهی کمپوست و کاهش زمان استفاده شده بود. مهم ترین پارامترهای تاثیرگذار در فرآیند کمپوست همزمان، تنظیم pH و درجه حرارت بود. فرآیند کمپوست همزمان با کاهش اثرات سوء زیست محیطی لجن تولیدی تصفیه خانه و زائدات آلی، به عنوان یک فرآیند دوست دار محیط زیست سبب افزایش بهداشت و سلامت افراد جامعه می شود.نوع مقاله: مروری 

کلید واژه ها: زائدات آلی, عوامل حجیم کننده, کمپوست همزمان, لجن تصفیه خانه