مسعود اخوان فرد
ایمان دهقانی دهج - دانشگاه قم

اصولا هر دولتی تنها مسئول اعمال متخلفانه خویش می باشد، با این حال در حقوق بین الملل نیز مانند حقوق داخلی، معاونت و همکاری در عمل متخلفانه دولت دیگر می تواند موجبات مسئولیت یک دولت را به همراه داشته باشد. ازجمله مهم ترین تعهدات دولت ها در قبال مخاصمات مسلحانه، لزوم حفظ بی طرفی است. باید اذعان داشت در طول جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تعدادی از کشورها در این عمل متخلفانه به رژیم بعث عراق یاری رساندند. این همکاری ها شامل سربازگیری و اعزام نیرو، آموزش نیروها با اهداف نظامی، اعطای جنگ افزارهای نظامی مختلف، بازگذاشتن مرزها، واگذاری بخشی از خاک برای احداث پایگاه های نظامی، اعطای کمک های مالی نقدی و غیرنقدی، همکاری های فنی و تکنولوژیکی و همچنین مساعدت اطلاعاتی از جمله جمع آوری اخبار و اطلاعات به نفع رژیم متخاصم عراق و به ضرر کشور جمهوری اسلامی ایران می باشد. واکاوی و تامل در سه رکن قانونی، مادی و معنوی به عنوان ارکان ایجاد مسئولیت اشتقاقی کشورهای حامی رژیم بعث عراق، حاکی از آن است که کشورهای مزبور از منظر قواعد و مقررات بین الملل مسئول شناخته شده و قابل تعقیب خواهند بود.

مسئولیت اشتقاقی, مباشرت, معاونت, جنگ تحمیلی, جبران خسارت