بتول مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی،گرایش فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی،اودیه ای و عطری، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه، گروه گیاهان دارویی،کرمانشاه، ایران
عاطفه پورر جبار - دکتری بیوتکنولوژی کشاورزی، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه، گروه گیاهان دارویی،کرمانشاه، ایران
فرشاد فلاح - دانشجوی دکتری ژنتیک، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه، گروه گیاهان دارویی،کرمانشاه،ایران

به منظور بررسی تاثیر نانوذره آهن و ریزنمونه های مختلف بر رشد کالوس و میزان متابولیت های ثانویه گیاه دارویی خارمریم Silybum marianum L در شرایط کشت درون شیشه ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه کشت بافت گیاهی موسسه آموزش عالی جهاددانشگاهی کرمانشاه اجرا شد. محیط کشت موراشیک و اسکوگ حاوی ۲ میلی گرم در لیتر کنیتین و ۲ میلی گرم در لیتر توفوردی برای القای کالوس زایی استفاده شد. تیمارها شامل الیسیتور نانوذره آهن در چهار سطح ( شاهد ۵، ۱۰ و ۲۰ میلی گرم بر لیتر نانودره آهن) و ریزنمونه در دو سطح (لپه و محور زیرلپه) بودند. میزان فلاونوئید کل، میزان فلاونول کل، قطر اولیه کالوس، قطر ثانویه کالوس، وزن تر کالوس، وزن خشک کالوس و محتوی آب نسبی کالوس اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر الیسیتور نانوذره آهن بر روی همه صفات مورد ارزیابی در این آزمایش عبارتند از: وزنتر و خشک کالوس، قطر اولیه و ثانویه کالوس، میزان فلاونوئید کل و میزان فلاونول به جز صفت محتوی آب نسبی کالوس در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد. اثر ریزنمونه های مختلف لپه و محور زیر لپه یا هیپوکوتیل بر روی صفات قطر اولیه و ثانویه کالوس معنی دارشد. مقایسهمیانگین داده ها نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک کالوس، میزان فلاونوئید کل و میزان فلاونول کل در تیمار ۱۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره آهن مشاهده شد و ریزنمونه لپه در شرایط بدون نانوذره آهن بیشترین میزان قطر اولیه و ثانویه کالوس را داشت. در کل نتایج بیانگر تاثیر مثبت نانوالیسیتور آهن در سطوح پایین بر رشد و مقادیر فلاونوئید کل و فلاونول کل می باشد و با افزایش میزان نانوذره آهن تاثیر منفی در رشد و میزان فلاونوئید کل و فلاونول کل مشاهده شد.

متابولیت ثانویه ، خارمریم، رشد کالوس ، نانو ذره آهن