فریبا محمدی فرد - دانش آموخته گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد مقدم - دانشیار گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

سمیت فلزات سنگین و تجمع آنها در زنجیره غذایی تهدیدی بزرگ برای جامعه مدرن است. یکی از خطرناک ترین فلزات سنگین برای موجودات زنده و محیط زیست کادمیوم است. یکی از راهکارهای افزایش مقاومت گیاهان در خاک های آلوده به این فلزات استفاده از قارچ های همزیست مانند قارچ های آربوسکولار مایکوریزا می باشد. به همین منظور آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با ۲ فاکتور و در ۳ تکرار اجرا شد. فاکتور اول نیترات کادمیوم در ۴ سطح ۸۰، ۴۰، ۲۰، ۰ میلی گرم بر کیلوگرم خاک و فاکتور دوم القیح قارچ مایکوریزا در ۳ عدم تلقیح با قارچ و تلقیح با قارچ های Funnetiformis mosseae و Rhizophagus intraradices بود. صفات مورد بررسی شامل نسبت وزن خشک ساقه به ریشه، سطح ویژه برگ، درصد ماده خشک برگ، نسبت جذب عنصر کلسیم به منیزیم، جذب کادمیوم و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز بودند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم مقدار نسبت وزن خشک ساقه به ریشه، سطح ویژه برگ، درصد ماده خشک برگ و نسبت جذب عنصر کلسیم به منیزیم کاهش پیدا کرد؛ ولی با افزایش غلظت کادمیوم مقدار جذب کادمیوم و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در گیاه افزایش پیدا کرد. فلزکادمیوم در غلظت ۸۰ میل گرم بر کیلوگرم خاک بیشترین تاثیر را بر کاهش رشد گیاه گشنیز داشت. به طوری که باعث کاهش ۶۱/۵۸ درصدی سطح ویژه برگ در مقایسه با شاهد گردید. کاربرد قارچ های مایکوریزا سبب بهبود صفات مذکور در گیاه شدند و توانستند اثرات مخرب این فلز سنگین را در گیاه کاهش دهند. به طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که از بین دو قارچ مورد تحقیق، تلقیح گشنیز با قارچ Funnetiformis mosseae در شرایط تنش فلز سنگین کادمیوم تاثیر بهتری بر بهبود صفات مورد ارزیابی داشت به گونه ای که تلقیح آن در این شرایط توصیه می گردد

آنزیم های آنتی اکسیدانی، فلزات سنگین، جذب عناصر، درصد ماده خشک