محمدرضا زرگران خوزانی - دانشجوی دکتری اگروتکنولوژی گرایش اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
عبدالرضا سیاهپوش - استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران
سید محمدامین داعی ناصری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش نانو شیمی دانشگاه مازندران، بابلسر، مازندران، ایران

گیاه نیل متعلق به خانواده بقولات و زیستگاه اولیه آن کشور هند بوده است. ریشه و ساقه وسمه، طعمی تلخ و اثر ملین، خلط آور و ضد کرم های انگل روده دارد و سبب تقویت مو می شود. کلیه قسمت های این گیاه اثر کاهش دهنده التهاب داشته و از آنها برای درمان برونشیت های مزمن، آسم (به خصوص در اطفال) ، بواسیر، گزش حشرات و خزندگان سمی، معالجه زخم و ناراحتی های پوستی استفاده می شود، از نظر ترکیبات شیمیایی در گیاه وسمه مواد اندیکال، اندوکسیل ، ایزاتان و لابنزیم وجود دارد و رنگ استخراج شده از این گیاه در تمدن های کهن، همچون بین النهرین، مصر، یونان، روم، انگلستان، آمریکای مرکزی، پرو، ایران و آفریقا شناخته شده بوده است، این مقاله از نوع تحقیقات توسعه ای و مروری بوده و روش انجام آن پیمایشی و مطالعات کتابخانه ای و همچنین ابزار گردآوری اطلاعات نیز به شیوه ی فیش برداری بوده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است، این گیاه که با حدود ۲۰۰ سال پیش در شهرهای شوشتر و دزفول کشت و فرآوری می شده است، در حال حاضر تنها در برخی مناطق کرمان همچون فهرج و جیرفت و غیره کشت می شود؛ که با توجه به ویژگی های بیوشیمیایی، فارماکولوژی و جایگاه اقتصادی-تاریخی در ایران و خوزستان، به منظور حفظ و حراست از این گونه کاربردی و با اهمیت وجلوگیری از ادامه روند قراموشی آن لازم است تا با یک نگرش کلی نگر تمامی مسائل گیاهان دارویی کشور از جمله نیل مشخص و برنامه ریزی صحیحی برای آنها تدوین شود

بیوشیمیایی، فارماکولوژی، جایگاه اقتصادی-تاریخی، وسمه، نیل، دزفول