سید محمد تقی موحد ابطحی

هدف: معرفی مختصر رویکرد تاسیسی علم دینی دکتر خسرو باقری و ارزیابی برخی از مبانی علم شناختی و دین شناختی آن و همچنین بررسی برخی نتایج این نظریه. روش: برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و برای نقد دیدگاه، از روش فلسفی استفاده شده است. یافتهها: ۱. مبانی علم شناسی و دین شناسی رویکرد تاسیسی علم دینی، نیازمند تدقیق بیشترند. ۲. بر خلاف دیدگاه باقری و البته بر اساس مبانی مختار ایشان، می توان قرائت قابل قبولی از رویکرد تهذیبی در تولید علم دینی ارائه کرد. ۳. با وجود تلاش انجام شده توسط باقری، این نظریه نتوانسته است از نسبیت گرایی معرفت شناختی نجات یابد. ۴. ناکامی علم دینی در عرصه نظر و عمل، هر چند ممکن است از لحاظ منطقی تاثیری در اعتبار دین نداشته باشد، اما نمی توان تبعات روان شناختی و جامعه شناختی آن را نادیده گرفت. بر این اساس، باید مراقب تلاشهایی که در عرصه سیاستگذاری، برنامه ریزی و اجرا در زمینه علم دینی صورت می گیرد، بود. نتیجه گیری: نقادی نظریه های علم دینی و آشکار ساختن ابهامات آن، زمینه را برای گسترش و تعمیق ادبیات این بحث فراهم می آورد و افق روشن تری را پیش روی فعالان این عرصه می گشاید.

علم دینی, رویکرد تاسیسی, رویکرد تهذیبی, خسرو باقری