الناز اسپهبدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده پردیس ابوریحان دانشگ
محمدرضا نجفی شهری - دانشیار دانشگاه تهران

منابع آب سطحی در ایران سهم عمدهای در تامین نیاز آبی بخشهای مختلف شرب، کشاورزی، صنعت و زیست محیطی دارا میباشد. در سالهای اخیر، افزایش نرخ رشد جمعیت، روند روز افزون رشد تقاضا در زمینههای مختلف، محدودیت منابع آب و هزینههای کلان مهار و تامین آب با اجرای طرحهای جدید توسعه منابع آب، موجب شده که مدیریت بهر هبرداری از منابع و امکانات موجود، بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد. به این منظور، مدیران جهت برنام هریزی استفاده از منابع آب به خصوص مخازن سدها به عنوان یکی از سازههای آبی ذخیر هکننده منابع آب سطحی و روانابها، نیاز به اتخاذ سیاستهای بهینه بهره - برداری از مخزن را دارند. در سدهای با نیاز شرب، کشاورزی، زیست محیطی و برقابی تعیین سیاست بهرهبرداری که بتواند شدت کمبودها را کنترل کند و از به وجود آمدن شرایط بحرانی جلوگیری کند، ضروری میباشد. در این تحقیق عملکرد دو مدل بهینهسازی برنام هریزی غیرخطیlingo و سیاست بهرهبرداری استانداردsop به زبان برنام هنویسی matlab برای یک سیستم تک مخزنه براساس استخراج منحنیهای فرمان به صورت تابعی از حجم آب موجود در مخزن ( حجم مخزن و ورودی به مخزن) ، با هدف کمین هسازی عدم تامین نیاز پایین دست، براساس یک دوره 8 ساله از سری زمانی 50 ساله آورد مخزن سد چناره ارزیابی شده است. جهت بررسی نحوه عملکرد مدلها، از معیارهای کارایی سیستم مخازن برای 8 سال آماری خشک استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که در حالت کلی روشnlp قابلیت دستیابی به نقطه بهینه مطلق را داشته sop ساده ترین سیاست بهرهبرداری را ارائه م یدهد. همچنین نتایج نشان میدهند در بهرهبرداری تک مخزنه چنانچه هدف رسیدن ب اعتمادپذیری حجمی مطلوب باشد، اعتبار سیاست استخراج شده به روش sop از برنام هریزی غیرخطی بیشتر میباشد. حال نکه مقدار معیارهای اطمینانپذیری زمانی، برگشتپذیری و آسیبپذیری یک سیستم در مدل سیاست بهرهبرداری استاندارد با مدل بهین هسازی برنام lingo بر سیاست بهرهبرداری هریزی غیرخطی اختلاف دارد و نتایج تاییدی بر قابلیت روش برنام هریزی استاندارد دارد.

بهرهبرداری از مخزن، معیارهای کارایی، برنامهریزی غیر خطی، سیاست بهرهبرداری استاندارد، منحنی فرمان