رضا چمن پیرا - استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.
ابراهیم کریمی سنگچینی - استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران (مسوول مکاتبات)
علی اکبر نوروزی - استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

زمینه و هدف: در حال حاضر مدیریت خطر گردوغبار در مقیاس جهانی و به ویژه در منطقه خاورمیانه به یک چالش جدی تبدیل شده است. این تحقیق در استان لرستان با هدف تحلیل زمانی و مکانی وقوع گرد و غبار جهت تسکین و کنترل ریسک در راستای آمایش و توسعه پایدار انجام شده است. روش بررسی: تغییرات طوفان گردوغبار برای ۸ ایستگاه سینوپتیک استان در یک دوره زمانی ۱۷ ساله (۲۰۱۶-۲۰۰۰) مورد آنالیز قرار گرفت. برای تغیرات مکانی مدل های مختلف درون یابی برازش داده شد و مدل با کمترین MAE و RMSE ان‍ت‍خاب شده است. س‍پ‍س ب‍ه ک‍م‍ک م‍دل درون یابی کوکریجینگ درون‍ ی‍اب‍ی ب‍ا ه‍م‍س‍ای‍گ‍ی ه‍ای م‍خ‍ت‍ل‍ف ان‍ج‍ام شده است که ح‍اص‍ل آن ت‍عداد زیادی ن‍ق‍ش‍ه اس‍ت . این نقشه ها به شبکه سلولی در محیط GIS تبدیل گردید. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی سالیانه پدیده طوفان گردوغبار نشان داد که ایستگاه خرم آباد با میانگین فراوانی ۴۵روز سال، بیش ترین تعداد روزها را در کل استان مورد مطالعه دارد. بیش ترین فراوانی طوفان گردوغبار در ماه های ژوئن و ژوئیه و کم ترین فراوانی در ماه نوامبر و دسامبر می باشد. استان لرستان از نظر تعداد روزهای زیر ۱۰ و یک کیلومتر، به ترتیب بیش از ۲۳ و ۷۱ درصد احتمال خطر بالای طوفان گردوغبار را دارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به خطر بالای گرد وغبار، برنامه های پیش گیری و کنترل و نیز برنامه های سازگاری توسعه ای استان پیشنهاد می شود که بتوان به اهداف آمایش و حفاظت جهت جلوگیری از توسعه بیابان زایی دست یافت. این مطالعه به عنوان یک پژوهش کاربردی می تواند نسخه خوبی برای مسئولان، مدیران و دست اندرکاران بلایای طبیعی و توسعه استان لرستان محسوب شود.

گردو غبار, تحلیل آماری, تغییرات زمانی و مکانی, استان لرستان