سعید خدادوست - دانشیار گروه شیمی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران. (مسوول مکاتبات)
محمد شریف طالبیان پور - دانشیار گروه فارماکولوژی، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، یاسوج، ایران.

زمینه و هدف: ترکیبات اورگانوفسفره اساس بسیاری از سموم و گازهای شیمیایی جنگی می­باشند. سموم فسفره آلی دسته ای از مواد شیمیایی هستند که عموما بعنوان بازدارنده های کولین استراز عمل می­کنند و بواسطه عملکرد بسیار موثرشان در مقابل حشرات کاربرد گسترده­ای در کشاورزی دارند. هدف اصلی این تحقیق ارائه یک روش استخراج جدید سم دیازینون از آب­های محیطی است. روش بررسی: در این تحقیق نانو ذرات NiZnS نشانده شده بر روی کربن فعال سنتز شدند و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن با تکنیک­های XRD، FT-IR و TEM  تعیین شدند. نانو مواد با میانگین اندازه ۴۵ نانومتر توسط روش ریزاستخراج براساس پخش نانو مواد نانو-کمک شده با امواج فراصوت برای استخراج سم دیازینون در نمونه­های آب­های محیطی (بهار سال ۱۳۹۹) قبل از اندازه گیری با دستگاه HPLC-UV به کار گرفته شد. مقادیر بهینه متغیرهای اثر گذار بر روش استخراج توسط روش طرح مرکب مرکزی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: روش بهینه سازی شده ریزاستخراج براساس پخش نانو مواد نانو- کمک شده با امواج فراصوت جفت شده با HPLC-UV برای اندازه گیری مقادیر ناچیز دیازینون در نمونه­های آبی به کار گرفته شده است. مزایای روش پیشنهادی بر اساس نانو مواد جدید شامل آسانی نسبی، ساده  بودن و ارزان بودن روش سنتز، سریع و راحت بودن عمل استخراج، امکان پذیری برای نمونه­های با حجم بالا، حساسیت، دقت و صحت بالا در پیش تغلیظ و اندازه گیری دیازینون است. بحث و نتیجه گیری: در شرایط بهینه مقدار ۵/۱۵ میلی گرم از نانو ذرات NiZnS-C، ۵/۵ دقیقه زمان اختلاط و ۵/۵ دقیقه زمان اعمال فراصوت حاصل شد. ارقام شایستگی روش شامل دامنه خطی در محدوده   µgmL-۱۱۰ – ۰۰۱/۰ با حد تشخیص µgmL-۱ ۰۰۰۵/۰ و انحراف استاندارد کمتر از ۶ درصد بوده است.

طرح مرکب مرکزی, دیازینون, روش ریزاستخراج براساس پخش نانو مواد نانو- کمک شده با امواج فراصوت, HPLC-UV