سینا طریقی - دانشجوی دکتری مدیریت تکنولوژی. دانشکده مدیریت اقتصاد و مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
سعید شوال پور - عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت اقتصاد و مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.

برای اقتصادهای مبتنی بر منابع مانند ایران، مهم ترین راه برون­ رفت از وابستگی به خام­ فروشی، توسعه فناورانه در صنعت مربوطه است. پژوهش حاضر به بررسی مسیر توسعه و فرارسی فناورانه شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی با تمرکز بر بخش ازدیاد برداشت نفت پرداخته است. این مسیر با رویکرد انباشت توانمندی های فناورانه از طریق انواع یادگیری تجربه ­بنیاد و پژوهش ­بنیاد در دو مرحله بررسی شده است. در مرحله اول، ابتدا با درنظرگرفتن ماهیت صنعت ازدیاد برداشت نفت بررسی شد که کدام یک از انواع یادگیری در آن کاربرد دارد. سپس، با استفاده از روش تحلیل مضمون و مرور معتبرترین منابع، سه مفهوم یادگیری، توانمندی و فرارسی فناورانه در یک چارچوب واحد تحلیل شدند تا مراحل حرکت از انواع یادگیری تا رسیدن به انواع فرارسی فناورانه مشخص شود. در مرحله دوم، دو شرکت اکتشاف و تولید داخلی مورد مطالعه قرار گرفتند تا سطح توانمندی و الگوی فرارسی دنبال­شده توسط آن­ها مشخص شود. یافته ­های پژوهش نشان می دهد که شرکت اول الگوی فرارسی دنباله­ روی مسیر را با انباشت توانمندی سطح عملیاتی از­طریق یادگیری تجربه ­بنیاد در­پیش­ گرفته و شرکت دوم با اضافه کردن سازوکار های یادگیری پژوهش ­بنیاد و انباشت توانمندی سطح نوآورانه الگوی فرارسی خلق مسیر را دنبال کرده است.

فرارسی فناورانه, یادگیری پژوهش بنیاد, یادگیری تجربه بنیاد, توانمندی های فناورانه, اکتشاف و تولید