مهراب صادق نیا - استادیار گروه ادیان ابراهیمی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم
فاطمه قربانی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی، دانشگاه تهران

دیدگاه عمومی این است که دعا ابزاری است برای درخواست از خدا و برآورده شدن نیازهای آدمی. حال آنکه در همه ادیان و به ویژه ادیان ابراهیمی دعا فراتر از درخواست و نشان دهنده باورداشت های انسان و ادیان راجع به خدا است. بررسی ادبیات دعایی در اسلام و مسیحیت نشان می دهد دعا وجوهی فراتر از درخواست دارد. هم در اسلام و هم در مسیحیت دعا، تجربه ناب عرفانی و مقدس معرفی می شود. دعا پیوندی ناگسستنی با الاهیات دارد و بسیاری از اندیشه های الاهیاتی اسلام و مسیحیت در دعا بازنمایی و بازسازی شده است. از سوی دیگر، ماهیت دعا ارتباط و گفت وگو با خداوند است و اگر این ارتباط، صرف به زبان آوردن کلمات و واژگانی بی روح نباشد و مواجهه و ارتباطی پویا و متقابل را در بر بگیرد این گفت وگو به درستی صورت گرفته است. این گفت وگو که صمیمانه و دوسویه است از سطح ارتباط من- او خارج می شود و به ارتباط من- تو می رسد. بر این اساس، انسان خدا را همواره در کنار و مخاطب خود می داند و در قالب دعا این گفتمان صمیمانه را به نمایش می گذارد.

دعا, ادعیه اسلامی, ادعیه مسیحی, گفت و گو, ارتباط من- تو