نماد «مرکز» در کیهان شناسی اساطیری ایرانی و سنجش آن با کیهان شناسی یهودی

 یکی از موضوعات مهم در اسطوره شناسی و دین پژوهی تطبیقی که جنبه جهانی دارد و در همه ملل و اقوام دیده می شود، موضوع مرکز است. مرکز در حقیقت محوری است مینوی و قدسی که انسان به واسطه آن، به نوزایی و تشرف می رسد و به امری والا، نائل می آید. مرکز، ممکن است شخص، جسم، فکر، مکانی مذهبی یا حتی کوهی اسطوره ای باشد. در کیهان شناسی اساطیری ایرانی و یهودی، مهم ترین نماد مرکز، کوه است؛ کوه البرز در اساطیر ایرانی و کوه های جرزیم، صهیون، سینا، هور و ... در اساطیر یهودی، که به واسطه پیونددهندگی زمین به آسمان، یعنی جایگاه خدایان، سرشار از نیروی قدسی و مینوی است و از طریق آن، بسیاری از شاهان، پهلوانان و رهبران دینی اسطوره ای، به نوزایی و تشرف رسیده اند. کوه های اساطیری ایرانی و یهودی، از آنجا که مرکزی قدسی هستند، جایگاه برخی خدایان و ایزدان تصور شده اند و در حقیقت، یادآور بهشت آغازین اند. نگارندگان در این جستار بر آنند تا با مقایسه اساطیر ایرانی و یهودی، اهمیت این کوه های اسطوره ای را به مثابه مرکزی کیهانی، که آیین تشرف بدان واسطه صورت می پذیرد، نشان دهند.

Keywords:

مرکز , البرز , محور کیهانی , اساطیر یهودی , بهشت , تشرف