فروزش سلامی - روان شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
حمید رضا حاتمی - نویسنده مسئول، دانشیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.
ربابه نوری - دانشیار، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

مقدمه: مواجهه و ارتباط با همسالانی که مصرف­کننده مواد یا دخانیات هستند، باورهای ویژه­ای را در فرد شکل می دهد که به گرایش سوء مصرف مواد می­انجامد. هدف پژوهش حاضر پیش­بینی میزان گرایش به مصرف مواد بر مبنای فضای روان­شناختی خانواده و نقش گروه همسالان در نوجوانان مصرف­کننده دخانیات بود. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش تمامی نوجوانان دختر و پسر (۱۹-۱۳سال) در نیمه دوم سال ۱۳۹۵ بودند که به­روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای، به این صورت­که ابتدا شهر تهران به ۵ قسمت جغرافیایی شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقسیم و سپس از بین مناطق ۲۲گانه شهرداری، مناطق ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۳ و ۱۶ به­صورت تصادفی و در نهایت ۱۵۰ نفر به­صورت آگاهانه انتخاب شدند. داده ­های پژوهش با استفاده از پرسشنامه استعداد اعتیاد ویراست نوجوانان زینالی؛ مقیاس جو عاطفی خانواده هیلبرن؛ مقیاس همنشینی با همسالان بزهکار پاسکال و همکاران گردآوری شدند. پس از کنار گذاشتن ۵ پرسشنامه مخدوش و ۳ شرکت­کننده پرت، تحلیل داده­ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون سلسله­ مراتبی انجام شد. یافته ­ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد همنشینی با همسالان بزهکار به صورت مثبت و معنادار گرایش به مصرف مواد را در نوجوانان وابسته به دخانیات پیش­بینی می­کند (۰۱/۰>P، ۳۶۴/۰=β). نتیجه­ گیری: ارتباط و دوستی با همسالان بزهکار و نیز فضای روان­شناختی نامطلوب خانواده عوامل موثری برای گرایش نوجوانان به مصرف مواد هستند و پیشگیری از مصرف دخانیات توسط نوجوانان ضرورت دارد.

دخانیات فضای روان شناختی خانواده مصرف مواد همسالان