قاسم مطلبی - دانشیار، عضو هیئت علمی گروه معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حمیدرضا عظمتی - استاد، عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
فاطمه جم - پژوهشگر دوره دکتری معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

بیان مساله: امنیت از جمله مسائل مهم عرصه زندگی شهری است که در پژوهش های حوزه «شهر دوستدار کودک» همواره مورد توجه بوده است، زیرا کودکان بخش مهمی از استفاده کنندگان فضا تلقی می گردند. در محیط های شهری، یکی از مهم ترین فضاهایی که در برگیرنده کودکان و فعالیت های آنهاست، پارک ها و محوطه های بازی است. لذا به دنبال اهمیت و لزوم توجه به این موضوع، پژوهش حاضر با نگاهی به امنیت زبان منظر پارک های شهری به عنوان عرصه حضور کودکان، با رویکردی مبتنی بر نشانه شناسی لایه ای به بررسی آن در ابعاد عینی و ذهنی می پردازد.سوال تحقیق: آیا میان دختران و پسران در ادراک سنجه های امنیت منظر تفاوت وجود دارد؟ اولویت رمزگان‎های طبیعی، مصنوع و اجتماعی– فرهنگی چگونه است؟ این تفاوت در پارک های منتخب پژوهش چگونه مشاهده می شود؟اهداف تحقیق: بررسی تفاوت دیدگاه کودکان و اولویت بندی سنجه ها در دو بعد عینی، در قالب رمزگان طبیعی و مصنوع و ذهنی در قالب رمزگان اجتماعی- فرهنگی.روش تحقیق: پژوهش به لحاظ هدف بنیادی است و راهبردی پیمایشی را به منظور بررسی نظر کودکان مورد توجه قرار داده است. جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی با تکنیک مصاحبه و ابزار پرسشنامه تصویری محقق ساخته انجام گرفته است.۴۰ کودک در گروه سنی ۱۲-۷ سال، در زمینه مطالعه دو نمونه موردی «بوستان انرژی دوستدار کودک» و «بوستان دوستدار کودک» واقع در منطقه ۲۲ و ۱۸ تهران مورد پرسش قرار گرفته اند . روایی محتوایی پرسشنامه با نظر متخصصین و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (۰/۸۲۳) بدست آمده و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-۲۲ انجام گرفته است.مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: یافته ها حاکی از تفاوت ادراکی دختران و پسران، در میزان تاثیر برخی از سنجه های لایه های طبیعی، مصنوع و اجتماعی- فرهنگی است. در رمزگان طبیعی «منظرآرایی مناسب با استفاده از عنصر آب و پوشش گیاهی»، در رمزگان مصنوع، «وجود کاربری های شبانه روزی در پارک و اطراف آن» و در رمزگان اجتماعی- فرهنگی، «وجود گشت پلیس یا نگهبان در پارک» در اولویت کودکان قرار دارد. همچنین با درنظر گرفتن سنجه های مختلف رمزگان امنیت در نمونه های مورد بررسی، از نگاه کودکان بوستان «دوستدار کودک- منطقه ۱۸»، در دو لایه مصنوع و اجتماعی- فرهنگی برتر از بوستان «انرژی دوستدار کودک- منطقه ۲۲» است و در لایه رمزگان طبیعی، تفاوتی در میانگین پاسخ ها وجود ندارد. لذا بر اساس جمیع نتایج ارائه شده در قالب مدل نهایی پژوهش می توان با نگاهی «کودک مبنا» گامی در راستای طراحی پارک های «دوستدار کودک» برداشته و رضایت و امنیت این گروه از استفاده‎ کنندگان از فضا را فراهم نمود.

نشانه, امنیت, شهر دوستدار کودک, زبان منظر, پارک کودک