مهدی کدخدایی - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
معصومه حافظ رضازاده - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
مریم کریمیان بستانی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

از موضوعات حائز اهمیت که می بایست در بحث پدافند غیرعامل و مدیریت بحران رعایت شود موضوع آمایش شهری برای مکان یابی کاربری ها به ویژه کاربری های آسیب پذیر در مناطق شهری و پیرامون می­باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی آمایش شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر زاهدان و مناطق پیرامونی آن می­باشد. روش پژوهش حاضر، تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای، اسنادی و میدانی است. در مراحل انجام تحقیق،از نرم افزار Expert choice و GIS، الکتره فازی استفاده شد. همچنین قابل ذکر است شاخص­های تحقیق شامل: سازگاری، آسایش، مطلوبیت کاربری­ها، سلامتی، استانداردهای ایمنی می­باشند. نتایج نشان داد،جانمایی کاربری های آسیب­پذیر در وضعیت فعلی، در شرایط مناسبی قرار ندارد، به شکلی که در مناطق پیرامونی تنها ۱۶/۰ از محدوده سکونتگاه­های روستایی (همت­آباد، دایی­آباد، مجتمع گاوداری) در اولویت دوم (اراضی با آسیب­پذیری کم) قرار داشته و وضعیت مکانی کاربری آن ها در شرایط موجود نسبتا مناسب ارزیابی شده است. همچنین تنها ۱۲ درصد از محدوده شهر زاهدان در اولویت اول قرار داشته و وضعیت مکانی کاربری آن ها در شرایط موجود مناسب ارزیابی شده است. اراضی با آسیب پذیری کم  با ۲۶ درصد در ( اولویت دوم)، و آسیب پذیری متوسط که بیشترین سهم را به خود اختصاص داده حدود ۳۳ درصد می باشد، و کاربری های آسیب پذیری که در بدترین شرایط مکانی (اولویت پنجم) قرار دارند، تنها ۷ درصد، که در کل شرایط بسیار مطلوبی را نشان نمی دهد. در ادامه نیز به منظور مقایسه­بین مناطق پیرامونی (همت­آباد، دایی­آباد و مجتمع گاوداری) از مدل الکتره فازی استفاده گردیده شد. نتایج نشان داد، میزان کاربری­های آسیب­پذیر در مناطق پیرامون موردمطالعه شبیه هم است.

آمایش شهری, پدافند غیرعامل, مناطق پیرامونی, زاهدان