حوریه مرادی - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

پراکندگی پدیده های جغرافیایی و فعالیت های اقتصادی در سراسر نواحی روستایی تحت شرایطی، شکل گیری الگوهایی را امکان پذیر می سازد، الگوی فضایی شبکه کارآفرینی در سکونتگاه های انسانی از جمله مقوله هایی است که در سازمان یابی و توسعه عرصه های جغرافیایی کمتر عینیت یافته است، از طرفی به اعتقاد اندیشمندان علوم اجتماعی در پژوهش های مکانی، ارزیابی محیط محلی در موفقیت یک شرکت کارآفرینانه، به اندازه ارزیابی اقتصادی و صنعتی اهمیت دارد. از این رو، مقاله حاضر با هدف تدوین الگوی توسعه فضایی شبکه سکونتگاهی کارآفرینی پیراشهری روستایی بخش ماهیدشت شهرستان کرمانشاه طراحی شد. روش تحقیق از نوع کاربردی و توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری آن را، مجموعا ۷ روستای کارآفرین (۳۰ شرکت کارآفرینی) پیراشهر روستایی تشکیل می-دادند. بر این مبنا در ابتدا با استفاده از نرم افزار SPSS۲۰ روستاهای مورد مطالعه از حیث شدت و درجه کارآفرینی سطح بندی شده و سپس با کمک نرم افزار GIS الگوی شبکه سکونتگاهی کارآفرینی ترسیم گردید. یافته ها نشان داد که میزان فعالیت های کارآفرینی در محدوده مورد مطالعه از جنبه های اجتماعی و اقتصادی بالا بوده؛ و نواحی پیراشهری روستایی این بخش قابلیت توسعه فضایی و پذیرش شرکت های تجاری جدید و ارتقا به سلسله مراتب سکونتگاهی بالاتری را دارند. به طوری که، مطابق با نتایج همبستگی به ترتیب متغیرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه محیطی، رشد تشکیل شرکت های جدید، سرمایه کارآفرینی در بخش های مختلف تولیدی، رشد اشتغال و سرمایه فرد کارآفرین با توسعه فضایی شبکه سکونتگاه های کارآفرینی ارتباط مثبت و معنی دار و همبستگی قوی دارد. وضعیت توسعه فضایی کارآفرینی پیراشهری روستایی در ۶۰ درصد از نواحی روستایی دارای وضعیتی نسبتا مطلوب بوده (درجه توسعه فضایی کارآفرینی، ۸۵/۳) و سطح رشد فعالیت های اقتصادی کارآفرینی را در منطقه منجر شده است. دو روستای سیمینه علیا و دوکوشکان حسین خانی نیز دارای درجه توسعه فضایی کارآفرینی بالا و نقش کلیدی در توسعه فضاهای پیراشهری این بخش دارا بودند.

توسعه فضایی, کارآفرینی, مناطق پیراشهری, ماهیدشت