سحر زارع - دانشجو دکتری مدیریت اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کاشان
زهرا میدانی - دانشیار مدیریت اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کاشان
محمد شیردلی - دانشجو دکتری مدیریت اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز
احسان نبوتی - استادیار انفورماتیک پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان

مقدمه: شواهد نشان می دهند که ۲۰ % تست های آزمایشگاهی یا تکراری اند یا ارزش بالینی محدودی دارند و به عنوان یکی از فرمهای اصلی هدر رفت در بهره برداری از منابع سلامت تشخیص داده شده اند. علاوه بر آن، تست های غیرمقتضی منجر به آنمی،ریسک تولید نتایج مثبت کاذب و افزایش طول مدت اقامت بیمار می شود. مداخلات مبتنی بر فناوری اطلاعات مانند سیستم هایکامپیوتری پشتیبان تصمیم گیری (CDSS) ممکن است بتوانند بر کاهش درخواست غیرمقتضی تست ها موثر باشند. این مطالعه باهدف مرور نظام مند مطالعات انجام شده جهت ارزیابی تاثیر CDSS در این حوزه انجام میشود.روش کار: پایگاه های داده Web of Science, SCOPUS, PubMed و Cochrane بدون محدودیت زمانی جستجوشدند.مطالعات وارد شده از نظر پیامدهای مرتبط به تاثیر CDSS که به سه گروه پیامدهای مرتبط با تست ها، مرتبط با پزشکان و مرتبطبا بیماران طبقه بندی شدند، مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج: ازشانزده مطالعه وارد شده اغلب (۶۹%) بعداز سال ۲۰۱۵ و غالبا (۸۷%) براساس طرح نیمه تجربی انجام شده بودند. نتایجنشان داد که استفاده از CDSS موجب بهبود درخواست پیامدهای مبتنی بر تست های آزمایشگاهی (تعداد و هزینه تست ها)، وهمچنین پیامدهای مرتبط با پزشکان (مانند تبعیت از گایدلاین ها و کنسل کردن درخواست ها براساس پیشنهاد CDSS) شدهاست. میزان کاهش تست های آزمایشگاهی در اثر پیاده سازی CDSS از ۲۱% تا ۵۵ % متغیر بود. پیامدهای مرتبط با بیمار مانندطول مدت اقامت و میزان مرگ و میر به خوبی در مطالعات بررسی نشده بود.نتیجه گیری: CDSS ها درخواست تست های آزمایشگاهی بصورت مقتضی در بیمارستان ها را از طریق حذف تست های تکراری وبهبود درخواست مبتنی بر شواهد افزایش می دهند. اما شواهد در مورد تاثیر CDSS بر پیامدهای مرتبط با بیمار ناچیز است و میبایست در مطالعات آتی مورد بررسی قرار گیرند.

سیستم پشتیبان تصمیم گیری، درخواست تست های آزمایشگاهی، بیمارستان، آزمایشگاه، بررسی مقتضی بودن