عاشور حسن زاده عرب - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
فریدون طهماسبی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
فرزانه سرخی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
علی محمد گیتی فروز - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور مرکز اهواز

معاد،ایمان به روز واپسین و حیات اخروی انسانها پس از مرگ و جزا و پاداش اعمال آنهاست و یکی از اصول جهان بینی الهی و مهمترین اصل پس از توحید است که پیامبران الهی مردم را به آن دعوت کردهاند و تقریبا یک سوم آیات قرآنی مربوط به آن است.مفهوم معاد اولین بار در گستره ذهن بشری از منابع درون دینی نشات گرفته است.بطور کلی در مسئله معاد ، روشها و مشربها متفاوت است و از آنجای که در اندیشه غزالی و مولانا غایت و حکمت همه علوم وصول انسان به سعادت اخروی از طریق معرفت الهی است؛ این دو عارف متاثر از تمایلات عارفانه خود، تنها نگاه عرفانی را کاشف معانی حقیقی کلام وحیانی و معاد می دانند. در مثنوی آنچه مربوط به معاد است غالبا با طرز تلقی صوفیانه و در بعضی موارد با تفسیر عرفانی همراه است. مثنوی از آغاز تا پایان متضمن اعتقاد به حشر و معاد و رجوع به حق است. در این پژوهش بر آنیم تا دیدگاه و رویکرد کلامی،عرفانی مفهوم معاد در مثنوی مولانا واندیشه غزالی در مورد رستاخیز و تعابیر مختلف و مرتبط با آن که عمده ترین آنها معاد، مرگ، رجوع و... است را مورد بررسی قرار دهیم.

مولانا ، غزالی ، مثنوی ، معاد ، حشر ،مرگ