عدالت به عنوان اصل اصیل نظام طبیعی ومبنایی ترین فضیلت نهادهای اجتماعی است .دقت در چیستی عدالت و فهم درست وپذیرش واقعی این گزاره که نظام تکوینی وطبیعی برمحور عدالت است ،مسولیت ورسالت آدمی را درنظام اجتماعی بخوبی روشن می کند . تطبیق وهماهنگی میان سازوکار نظام طبیعی واجتماعی به محوریت عدالت ، مستلزم معرفت عمیق نسبت به هندسه ریزی نظام طبیعی ونیز آگاهی نسبت به نظام اندام واره انسانی ،به منظورراهبرد هندسه ریزی درنظام اجتماعی از سوی انسان با الهام ازحکمت سیاسی اسلام است. دراین مقاله سعی برآن است تا با فهم چیستی عدالت واقسام آن از دیدگاه حکمت سیاسی ، مدلی تطبیقی میان نظام طبیعی جهان ،نظام اندام واره انسان ونظام اجتماعی ارایه شود،تا از این زاویه دانسته شود که ، چه مناسبتی میان نظام طبیعی با نظام اجتماعی مصنوع بشری وجود دارد؟ واین که براساس فلسفه آفرینش بشروعنوان خلیفه اللهی او ، متناظر باکدام اصول ومبانی تکوینی عادلانه ی نظام هستی ، می توان نظام اجتماعی را بنا نهد؟ این موضوع به نحوی که دراین مقاله مورد توجه است تاکنون ازنگاه محققین وصاحب نظران مغفول مانده است. بنظر می رسد، مساله امروز نظام اجتماعی بشر برای هرچه بهتر زیستن وتعامل مناسب با همنوعان خود در جوامع بشری به چگونگی معرفت بشر بویژه حاکمان وزمامداران ، در باب نسبت میان هندسه عالم طبیعت و عالم اجتماع وبه تبع آن به میزان تطبیق ساختار این دو نظام برمبنای عدالت مربوط می شود، که ثمرات آن سعادت بشر را فراهم می کند.