فاطمه جوانمردی - گروه علوم تربیتی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

در چند دهه اخیر با ظهور روانشناسی مثبت، ملاک های سلامتی دچار تحولی اساسی شده است، این شاخه جدید ازروانشناسی اساسا به مطالعه علمی نیرومندی ها، شادکامی و بهزیستی ذهنی انسان می پردازد، در این نوع روانشناسی به جای تاکید بر شناسایی و مطالعه کمبودهای روانی و کاستی های رفتاری و ترمیم یا درمان آنها به شناخت و ارتقای وجوه مثبت و نقطه قوت انسان تاکید میشود، بر این اساس شادکامی به عنوان جنبشی تحولی رو به گسترش در روانشناسی مثبت موردتوجه جدی قرار می گیرد، در مطالعات مرتبط با نظامهای آموزشی، شادکامی از اهمیت زیادی برخوردار است و در بسیاری ازنظامهای آموزشی، شادکامی به عنوان ارزشمندترین هدف مورد تاکید قرار گرفته شده است، اما آنچه در این بین مهم است شادکامی، نشاط و بالندگی منابع انسانی که مهمترین عامل پویایی اجتماعی به حساب می آیند، مستلزم توجه به عوامل زمینه ساز آنها از جمله فرهنگ حاکم بر جامعه و سازمانها میباشد، در این راستا حکمت اسلام به روشنی بر شادکامی با محوریت ارزشهای اسلامی تاکید مینماید. تعریف و تمجید از مقوله های شادکامیدر چهارچوب کاملا منطقی و دور از افراط و تفریط و کنترل هیجانات اعم از خشم و غضب، شادی و شادکانی از شاهکارهای دین اسلام است، حکمت اسلامی بهره گیری از شادی، لذت بردن از زندگی و رضایتمندی از آن را طی آموزه های سهل و آسان آموزش میدهد، تا جایی که تبسم به چهره اهل ایمان و دیگران را پاداش داده و عملی دارای ثواب بر میشمارد و به این ترتیب به شادی عمق بخشیده و آن را درونی و پایدار مینماید تا تشنگی انسان را نسبت به این نیاز پاسخ دهد. از طرفی نیز از شادیها و لذتهای زودگذر و کاذب به شدت جلوگیری نموده و معتقد است که این گونه شادیها، تنها بخش بسیار کوچک و سهم ناچیزی از شادیهای واقعی است. برای رسیدن انسان به شادی حقیقی و پایدار قرآن مسیری را ترسیم نموده که رعایت آن منجر به ارتقاء و تکامل انسان میشود. با توجه به اینکه نظام آموزش و پرورش در کشور ما تبلور بخش حکمت و فرهنگ اسلامی است، پرداختن به مقوله روانشناسی مثبت و شادکامی در بستر حکمت اسلامی ضروری می باشد، در این نوشتار تلاش شده که جایگاه و نقش حکمت اسلامی در تعالی روانشناشی مثبت با تاکید بر شادکامی در نظام آموزش و پرورش مورد کنکاش قرار گیرد.

حکمت اسلامی، روانشناسی مثبت، شادکامی، نظام آموزش و پرورش.