نسرین عتیقه چی - عضو هیات علمی گروه نقاشی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

در هنر نگارگری ایرانی اسلامی، رنگها نشانه هایی از جهان قدسی و ملکوتی هستند که در آن نور، نقش اصلی را ایفا میکند.حضور رنگ در این نقاشیها پیامد گشودگی قلب هنرمند در دیدار او از عالم مثال و خیال میباشد. عنوان مقاله حاضر تفسیر نشانه شناختی رنگ از منظر حکمی در نگارگری ایرانی اسلامی بوده و هدف از آن، تاویل و تحلیل معناشناسانه ی رنگ به عنوان نشانه نمادین (بنا بر تعریف پیرس) در این هنر است. بنا بر تعریف پیرس نشانه چیزی است که جای چیزی دیگر مینشیند و بر معنا و مفهومی دلالت دارد، پیوند نشانه با معنامندی اصطلاح متن را پیش میکشد و متن عبارت است از پیامی ثبت شده که خود نظامی از نشانه ها را تشکیل میدهد. در پژوهش حاضر نگارگری ایرانی اسلامی به منزله ی متنی هنری در نظر گرفته شده که در آن رنگها نظامی از نشانه هایی با معنا و دلالتهای معنوی و حکمی برگرفته از عرفان ایرانی اسلامی است، روش پژوهش توصیفی و با استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه ای میباشد. نتیجه تحقیق روشن مینماید که تاثیر بینش معنوی عارفان اسلامی و حکمت فرهی در ایران باستان، نگارگران را بر آن داشته تا از مفاهیم مینوی رنگ به عنوان نشانه هایی از عالم مثال در آثار خود بهره گیرند. رنگها در نگارگری ایرانی اسلامی رمزی برای محاکات حقیقت عالم مثال میباشند.

حکمت، رنگ، عالم مثال، نشانه شناسی، نماد، نور فرهی