زهرا حاجی وند - کارشناس ارشد ادبیات فارسی

ادبیات فارسی با مفاهیم قرآنی و احادیث اسلامی چنان آمیخته است که به تعبیری، شاید نتوان آنها را از هم جدا کرد و اینهابا هم ممزوجاند. در واقع بنیان و اساس ادبیات فارسی از نظر محتوا و معنا، قرآن و تعالیم اسلامی است. مقاله حاضر، نسخه خطی منحصر بفرد و ناشناخته »جامع القصص« تحریر و تالیف »ابن ابوالحسن واعظ الادیب کاشانی« از جمله آثار و متون دینی قرن یازدهم هجری است که به سال ۱۰۷۷ »ه« به زبان فارسی به رشته تحریر در آمده است. موضوع این اثر دنباله آثارمشابه دیگر همچون »تاج القصص«، »قصص الانبیا« و »تفسیر الستین الجامع«است که اتفاقا مولف از این آثار به عنوان منبع نیز سود جسته است.مولف از طبقه تحصیل کرده در حد متوسط کاشان است که به تعلیم و تعلم اشتغال داشته است و در هیچ کدام از کتب رجال از قرن دهم تا کنون از او یادی نشده است؛ گرچه موضوع این اثر تاحدودی تکراری است اما تحقیقا از آخرین آثار تالیف شده در داستان انبیاست که به سبک متقدمان در حدود چهارصد سال پیش تالیف شده است.سبک مولف در روایت قصص همراه با آیات قرآن و بعضا ترجمه آیات با استفاده از ترجمه های کهن تر زمان خود، آوردن شواهد فراوان شعری ۶۴۸) بیت) با عنوان »بیت و نظم«که عموما رباعی و تک بیت و تغزل و مثنویهای چند بیتی است، امثال منثور و ضروب الامثال بر ارزش ادبی و زبانی اثر افزوده است.در پرتو بازخوانی و تصحیح قیاسی این اثر اولامولفی ناشناخته در دل تاریخ چهارصد ساله کشف شده دیگر آن که از قبل مطالعه این اثر چند کتاب و مولف و سه شاعر به نام سلیمی و مولانا بی دلی ، عرفی (مداح)شناسایی شد. امید که احیا و عرضه آن به جامعه نسخه پژوه مایه دلگرمی و اهتمام بیشتر در این زمینه باشد.

جامع القصص،نسخه خطی، مولانا بیدل کاشانی، سلیمی،عرفی .