سید مسعود شاهمرادی - گروه معارف اسلامی/ دانشگاه علوم پزشکی زنجان

جامعه اسماعیلیان نزاری ایران در دوران حسن صباح با الگوگیری از دعوت فراگیر اسماعیلیه پیش از دوره نزاری(دعوت قدیم) از گروههای متنوع اجتماعی تشکیل یافته و دارای هویت فرهنگی خاص خویش بود که از جمله نشانه های آن وجود مرکز علمی، نظام آموزشی و رونق زبان فارسی و برخی دانش ها در میان نزاریان است. نزاریان ایران در این عصر با تکیه بر کمکهای نزاریان، غنایم جنگی، باج و خراج گیری و برخی فعالیتهای عمرانی در مناطق تحت سلطه خود، توانستند وضعیت اقتصادی جامعه خویش را سامان دهند. مسئله پژوهش حاضر بررسی حیات اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی اسماعیلیه نزاری ایران در دوران حسن صباح است. هدف پژوهش نشان دادن تکامل جامعه نزاریان ایران در دوران آغازین آن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای است. نتیجه پژوهش نشان خواهد داد که در عصر حسن صباح پیروانی از طبقات مختلف اجتماعی جذب دعوت نزاریه شدند و توانستند جامعه نزاریان ایران را از جنبه فرهنگی شکوفا ساخته و از بعد اقتصادی تثبیت نمایند.