سمیرا کهک - Agriculture Faculty, Guilan University, Iran
بهزاد قره یاضی - Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran AREEO
حبیب اله سمیع زاده لاهیجی - Agriculture Faculty, Guilan University, Iran
مطهره محسن پور - Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran AREEO

سیس ژنسیس و اینتراژنسیس به فناوری های انتقال ژن های مفید از گونه های قابل تلاقی با استفاده از روش مهندسی ژنتیک اطلاق می شود. این دو فناوری جهت پاسخ گویی به ملاحظات ابراز شده در مورد ترانس ژنسیس توسعه یافته و در مقایسه با ترانس ژنسیس محدودیت هایی برای خود قایل شده اند. در این دو فناوری نمی توان از گونه های غیرخویشاوند که تلاقی آن ها در طبیعت نادر است، ژنی به موجود گیرنده منتقل کرد. سیس ژنسیس و اینتراژنسیس از جنبه هایی مانند حذف اینترون ها و الحاق پیشبر و پایانبر از ژن های دیگر، با یکدیگر متفاوت هستند. تقبل محدودیت های این دو فناوری در مقایسه با ترانس ژنسیس، به امید معافیت از مقررات سخت گیرانه مرسوم ایمنی زیستی انجام گرفته است. موضوع ارزیابی های کاهش یافته در مورد این فناوری ها در کشورهای مختلف به بحث گذاشته شده و برخی آن را پذیرفته و برخی نیز به دلایلی آن را رد کرده اند. با توجه به اینکه تعریف موجودات تغییریافته ژنتیکی حاصل از سیس ژنسیس و اینتراژنسیس همانند ترانس ژنسیس در تطابق کامل با تعریف ارایه شده در پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا است، مستثنی شدن محصولات این فناوری ها در سطح بین المللی و در تبادلات تجاری بین کشورها نمی تواند موضوعیت داشته باشد. از سوی دیگر مطالعات متعددی نشان داده اند که امکان انتقال ژن از گونه های دور در طبیعت وجود دارد و با توجه به اینکه ملاحظات ابراز شده متعدد دیگری در مورد موجودات سیس ژنیک و اینتراژنیک همچنان باقی مانده اند، مستثنی کردن این محصولات از ضوابط ایمنی زیستی بعید به نظر می رسد. جایگزینی آن ها به جای ترانس ژنسیس نه تنها مفید فایده نخواهد بود، بلکه از مزایای ترانس ژنسیس چشم پوشی می کنند.

Biosafety, Cisgenesis, Intragenesis, Transgenesis, Genetic Engineering, ایمنی زیستی, سیس ژنسیس, اینتراژنسیس, ترانس ژنسیس, مهندسی ژنتیک