بررسی تنوع ژنتیکی جمعیتهای وحشی و زراعی زرشک (Berberis sp.) استانهای خراسان با استفاده از نشانگرهای مولکولیAFLP

چکیده زرشک بی دانه (Berberis vulgaris L. var. asperma) یکی از معدود گیاهان زراعی است که فقط در کشور ایران و جنوب استان خراسان، کشت می شود. منشا این واریته مشخص نیست و هیچگونه مطالعه ای در زمینه شناسایی روابط خویشاوندی آن با دیگر گونه های وحشی کشور انجام نگرفته است. در این تحقیق از نشانگر مولکولی AFLP برای بررسی تنوع ژنتیکی و رابطه خویشاوندی ۳۰ نمونه مختلف زرشک وحشی و زراعی متعلق به استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی به همراه دو نمونه زرشک زینتی و یک نمونه از جنس ماهونیا جهت بررسی جدایی دو جنس زرشک و ماهونیا، توسط ۴ ترکیب آغازگری (EcoRI/Tru۱I) استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای نشان داد که دو جنس ماهونیا و زرشک در دو گروه کاملا مجزا و با فاصله ژنتیکی قابل توجهی از یکدیگر قرار گرفته اند. شاخص تنوع h، تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی(PCoA)، شاخص Fst و تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA)، همگی حاکی از تفاوت قابل توجه بین جمعیت های زرشک وحشی استانهای خراسان و میزان نسبتا پایین تنوع در داخل جمعیت ها می باشد. بطوریکه تنوع مشاهده شده داخل جمعیت زرشک زراعی همانطور که انتظار می رفت نزدیک به صفر و بسیار اندک بود. همچنین نتایج نشان دادند که گونهBerberis integerrima گونه غالب در استان های خراسان می باشد. واژه های کلیدی: زرشک، زرشک بی دانه، ماهونیا، تنوع ژنتیکی و AFLP