ابوالحسن امین مقدسی - استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
فرزانه آجورلو - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

زیبایی های قابل ادراک در شعر، با توجه به واقعیت جامعه ادبی و مرتبه وجودی و معرفت انسانی، غالبا، در فضایی "واقع گرایانه" تعریف می شود، و تاثر افراد از این زیبایی ها که طبیعتی متغیر داشته و در شرایط گوناگون یکسان نیستند، نیز متفاوت است. زیبایی و لذت شعر در فضای "آرمان گرایی"، آنگاه مطرح می شود که در جامعه ای رشدیافته، حقیقت وجود انسان در عالی ترین مراتب، زیبایی و لذت را درک کند، زیرا افرادی که در مراتب متنازل وجودی هستند مرتبه متعالی زیبایی و لذت را درک نمی کنند. تعریف زیبایی در نظام "ارزش"ها، تعریفی ذهنی و تجریدی بوده و شکاف عمیقی بین آن و واقعیت جامعه ادبی وجود دارد. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و به منظور تبیین ماهیت معرفت شناختی شعر و نسبت آن با ادراک عقلی و حسی در دریافت معانی انجام شده است. زیرا پیوند میان واقعیت جامعه، که مهد پرورش شعر و ادب است، و جامعه آرمانی که جامعه ای "خردگرا"ست، تنها با تکیه بر ارکان وثیق هدایت و تربیت فکری و شناختی انسان، یعنی "عقل" و "وحی" ممکن خواهد بود. حال آنکه شعر به جهت ماهیت حسی و طبیعت خیال انگیزش، از چنین جایگاهی برخوردار نبوده، رشد آن در گرو رشد بنیادین جامعه است. 

زیبایی, لذت, احساس, عقل, شعر