محمدحسین رامشت - دانشگاه اصفهان
عبرت محمدیان - دانشگاه خوارزمی

مطالعه الگوی سکونتگاه ها و سازمندی های اجتماعی یکی از قلمروهای مورد علاقه در ژئومورفولوژی شناختی است. محور اصلی این مطالعات معطوف به مفهوم هویت مکانی و نقشی است که این مولفه در چگونگی شکل گیری و سازمان زیستی آنها دارد. این پژوهش ضمن تبیین مفهوم «هویت مکانی» و تفاوت آن با «هویت مکان» سعی دارد شکل چیدمان فضایی سکونتگاه های روان و ثابت در چشم اندازهای متفاوت ژئومورفولوژیکی، را بررسی کرده و فهم و درک ساکنان از هویت مکانی را در «کشف معنا» و «خلق معنا» و «تاویل معنا» روشن سازد. قلمرو این بررسی ها محدود به نگاره های سرزمینی ایران است و بر نقش چیدمان فضایی و کارکرد اجتماعی تاکید دارد. روش اصلی این پژوهش بر مبانی پدیدارشناسی و بر اساس تحلیل متن ژنتی در دستگاه معرفتی تاویلی استوار است.نتایج حاصل از این پژوهش را میتوان به صورت دو گزاره زیر بیان داشت . ۱- چیدمان فضایی سکونتگاه ها در سازمندی های روان (مانند چادرهای عشایر) و سازمندی های ساکن، برگرفته از هویت مکانی است. ۲- فهم و درکی که ساکنان از هویت مکانی دریافت می کنند در قالب «کشف معنا» ، «خلق معنا» و «تاویل معنا» در فضای زیستی آنها متجلی می شود.

پدیدارشناسی، چیدمان فضایی، نگاره سرزمینی، هویت مکانی.