روح الله یل جهان تیغی - کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران

تفسیر تصاویر ماهواره ای در بررسی کمی منابع آب و پراکنش جغرافیایی پهنه های آبی، ابزار بسیار سودمندی می باشد، زیرا شرایط هیدرولوژیکی دارای تغییرات زیادی در زمان بوده و برای شناسایی و استخراج سطح آب باید اطلاعات گسترده ای در مورد منطقه از نظر زمانی و مکانی داشته باشیم که سنجش از دور ماهوارهای این امکان را فراهم می کند. هدف از این پژوهش استخراج پهنه هایآبی سدهای شهید رجایی و البرز با استفاده از سنجش از دور می باشد که بر اساس شاخص های مطالعات آب در تابستان سال ۲۰۱۴ صورت گرفته است. همچنین کاربری اراضی منطقه به منظور طبقه بندی در دو منطقه مطالعاتی ارزیابی شدند، تا میزان تغییرات کلاس های به دست آمده و شاخص های آب بررسی شود. بدین منظور با استفاده از تکنیک سنجش از دور به پردازش تصاویر ماهواره ای لندست ۸ از سنجنده OLI پرداخته شد. با اعمال شاخص های طیفی NDMI و NDVI ،NDWI ، MNDWI در نرم افزار EVNI، میزان تغییرات مساحت پهنه های آبی در نرم افزار GIS مورد بررسی قرار گرفت و همچنین طبقه بندی نظارت شده با روش حداکثر احتمال در سد شهید رجایی و سد البرز بررسی و تحلیل شدند. نتایج مبین آن است که مساحت حاصل از شاخص NDVI در سد شهید رجایی ۱/۷۹ کیلومتر مربع و سد البرز ۳/۸۷ کیلومتر مربع محاسبه شده است. مساحت به دست آمده از شاخص NDWI ۲/۰۴ کیلومتررجایی ۱/۷۹ کیلومتر مربع و سد البرز ۳/۸۷ کیلومتر مربع به دست آمده است. کلاس سطوح مناطق مسکونی ۴۴۹/۹۱ کیلومتر مربع ، کلاس پوشش گیاهی ۲۰۸۲/۹۱ کیلومتر مربع، کلاس سطوح آبی ۷/۰۲ کیلومتر مربع و زمین های بایر ۲۴۴/۶۷ کیلومتر مربع می باشد. از بین شاخص های به کار رفته در این پژوهش توانایی سه شاخص در شناسایی سطوح آبی سنجیده شد . با اعمال این شاخص های طیفی محدوده پهنه آبی منطقه مورد مطالعه در سال ۲۰۱۴ در چهار کلاس کاربری طبقه بندی شدند. مقدار ضریب کاپا ۰/۹۲ بیان شده است که به عدد یک نزدیک است و نشان دهنده ی یک طبقه بندی تقریبا صحیح می باشد و دقت کاربر نیز ۹۷/۵۸ درصد محاسبه شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که شاخص های به کار رفته قادر به استخراج پهنه های آبی از تصاویر ماهواره ای در منطقه مورد نظر می باشد.

شاخص های طیفی، سد شهید رجایی، سد البرز، طبقه بندی