افسون حمیدی - دانشجوی، دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه شیراز

ابوالوفا خوارزمی از عرفا و شعرای برجسته قرن نهم هجری ست. از آثار وی، تنها رباعیاتش بر جای مانده است که در آن مضامین عرفانی سروده شده است. ویژگیهای زبان و ادبیات عامیانه، در سخن وی تاثیر بسزایی داشته است. هدف از این جستار، بررسی و تحلیل این ویژگیها در رباعیات خواجه ابوالوفا است. از عناصر عامیانه در سخن وی، کنایات، ضرب المثلها، تشبیهات، واژه های عامیانه، دشنام، دعا و نفرین و ... شایان ذکر است. این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی، به صورت کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد که شاعر در بسیاری از رباعیاتش از ویژگیهای عامیانه متاثر است و از آنها برای فهماندن آسان به مخاطبانش استفاده می کند؛ اما از سوی دیگر هرگاه اراده کرده است مانند یک عالم دینی و فلسفی سخنسرایی کند، دارای زبانی پیچیده می شود. از این رو رباعیاتش به دو دسته عامیان، ساده وفصیح و پیچیده و عالمانه و فلسفی کلامی تقسیم میشود.

ابوالوفا خوارزمی، رباعیات، زبان و ادبیات عامیانه