طوطی نامه نسخه کلیولند: تبلور هنر و ادبیات فارسی در دربار گورکانیان هند

از آنجا که همواره چشمه جوشان ادبیات عامل زایش بسیاری از هنرها از جمله نقاشی بوده، نگارگری در مشرق زمین نیز از این امر مستثنی نبوده است و همراه شاهکارهای نگارگری از هم آغوشی با نسخه های برجسته ادبی خلق شده است؛ این مهم در سلسله گورکانی هند به خلق طوطی نامه محفوظ در موزه کلیولند کمی انجامد. این نسخه ادبی مصور تالیف ضیاء الدین تخشبی احتمالا بین سالهای ۹۷۰ تا ۹۷۵ ه. ق. مشتمل بر ۳۴۱ برگ و حدود ۲۱۸ نگاره خلق شده است. متن کتاب در قالب ۵۲ شب داستان با ویژگی۔ هایی از جمله ساختار ادبی تودرتو، داستان های روایی عامیانه که ریشه در فرهنگ مردمان مشرق زمین و ایران دارد و مضامین رمزی و تمثیلی در کتابخانه سلطنتی اکبر شاه گورکانی به تصویر آمده است. آفرینش این نسخه توسط برجسته ترین نگارگران ایرانی و هندی در کتابخانه سلطنتی و تلاش های ایشان در همسو سازی سبک های بومی هند در نگارگری همچون کاندایانا و کار اپنکاشیکا، سبک هندی و ایرانی و سبکهای غربی به خلق سبک مغولی هند در نگارگری گورکانی انجامید و اثری فاخر و درباری با داستانهایی عامیانه و فلکور را شکل داد.

Keywords:

طوطی نامه کلیولند , ضیاء الدین نخشبی , ادبیات عامه , ایران , هند.