واکاوی توصیفات تصویری «جامع الحکایات» با رویکرد اقتباس نمایشی

برخورداری قصه های عامیانه از توصیفات ناب تصویری، صورخیال و توصیفات ایماژ گونه نشانی از وجود قابلیت های نمایشی در این گونه ی ادبی است. مطالعهی به کارگیری توصیفات بصری در حکایات عامیانه و بازآفرینی آنها در نمایش در تحقیقات میان رشته ای بین دو رسانه ی نمایش و ادبیات صورت می گیرد. این توصیفات روایی گاه آنچنان صوری هستند که قابلیت به کارگیری در فضاسازی های نمایشی، دکور، لباس و شکل ظاهری اشخاص بازی و همچنین استفاده از آنها در دستورات صحنه و چگونگی حالات بازیگران در متن نمایشی را دارا هستند که از این جهت می توانند الهام بخش نمایشگران و درام نویسان باشند؛ بر اساس این دیدگاه پژوهش حاضر به بازخوانی «توصیف» وفضاسازی های تصویری» در پاره ای از حکایات مجموعه ی «جامع الحکایات» پرداخته است. «جامع الحکایات» نام عمومی کتاب هایی است که شامل مجموعه ای از افسانه ها، قصدها و حکایت های کوتاه و بلند عامیانه است که در دوران صفوی گردآوری می شدند. مجموعه ی در دست یکی از این آثار است که «پگاه خدیش» و «محمد جعفری (قنواتی)» بر اساس نسخه های خطی «آستان قدس رضوی» گردآوری و ویرایش کرده اند. این مقاله می کوشد با استناد به منابع کتابخانه ای معتبر و استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، توصیفات تصویری به کار گرفته شده از زمان، مکان و شخصیت پردازی را در این حکایات به تفصیل ارائه دهد. به کارگیری توصیفات تصویری درحکایات مورد بحث، یاری رسان نمایشگران و درام نویسان در «آرایش صحنه»، «دکور»، «نور پردازی» و همچنین دستور العمل صحنه در متون نمایشی است.

Keywords:

ادبیات عامیانه , توصیف , فضاسازی , جامع الحکایات