سیداحمد حسینی - اعضای هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
امیر محمودی - کارشناس شرکت مدیریت منابع آب ایران
مهدی حبیبی - اعضای هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

تخلی هکنند هها مجموع های از ساز هها هستند که برای انتقال آب از دریاچه سد به نقاط تخلیه در پایی ندست سد ب هکار م یروند. ازای نرو تحلیل عملکرد تخلی هکنند هها شامل مجرا، دریچ هها و خروجی آن از حساسیت خاصی برخوردار است. وجود جریان تحت فشار در بالادست دریچه تخلی هکنند هها، وجود افت انرژی جریان به دلیل عوامل مختلف و همچنین مقادیر ناچیز نسبت بازشدگی دریچه به هد آب روی دریچه تخلی هکننده، سبب م یشود استفاده از روابط و نتایج به دست آمده از رو شهای تئوری با خطاهای چشمگیری در تعیین پارامترهای مختلف مربوط به تخلی هکنند هها از جمله مقادیر افت فشار دریچ هها همراه باشد. براین اساس نیاز به انجام مطالعات آزمایشگاهی دقیق در این خصوص است. تحقیق حاضر، با هدف بررسی توزیع فشار در نقاط مختلف مجرای تخلی هکننده، امکان رخداد پدیده کاویتاسیون، را با استفاده از داد ههای به دست آمده از مدل فیزیکی تخلی هکننده تحتانی سد نرماشیر، مورد بررسی قرار داده است.در این پر وژه پس از طراحی و ساخت مدل فیزیکی مجرا و دریچ ههای سرویس و اضطراری در آزمایشگاه مرکز تحقیقاتحفاظت خاک وآ بخیزداری، آزمای شهای لازم بر آن انجام پذیرفت. مقادیر هد فشار در نقاط مختلف و میزان آ بگذری دریچهدر 6 تراز مخزن و 12 بازشدگی از دریچ هها، انداز هگیری شد. تحقیقات مشخص کرد که در سری آزمای شها اولیه اندیس کاویتاسیون از مقدار بحرانی کوچ کتر بوده، که در ادامه آزمای شها باتعبیه گوه در سقف مجرای خروجی، احتمال وقوع کاویتاسیون در بخ شهای مختلف مجرا و شیارها منتفی شد. نتایج نشان دادبا تمهیدات ساز های ب هکار گرفته شده، در حالت بازشدگی کامل دریچه اضطراری و بازشدگ یهای مختلف از دریچه سرویس( بین 2% الی 100 %) ، فشارهای انداز هگیری شده در قسم تهای مهم مجرا مثبت شده و تنها مناطق ثبت شده با فشار منفی مربوط به ناحیه بعد از دریچ هها بوده که پس از تعیین قطر و محل لول ههای هواده، با هوادهی سیستم، این مسئله نیز برطرف شد.

کلیدیتخلی هکنند ه تحتانی، دریچه اضطراری، دریچه سرویس، کاویتاسیون، مدل فیزیکی، هوادهی