صدف صیادی - گروه‎ ‎علوم‎ ‎و زیست فناوری‎ ‎گیاهی،‎ ‎دانشکده‎ ‎علوم‎ ‎و‎ ‎فناوری‎ ‎زیستی،‎ ‎دانشگاه‎ ‎شهید بهشتی، تهران، ایران
احمدرضا محرابیان - گروه‎ ‎علوم‎ ‎و زیست فناوری‎ ‎گیاهی،‎ ‎دانشکده‎ ‎علوم‎ ‎و‎ ‎فناوری‎ ‎زیستی،‎ ‎دانشگاه‎ ‎شهید بهشتی، تهران، ایران
حسین مصطفوی - گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم ها، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

خویشاوندان وحشی گونه های زراعی در ایران طیف گسترده ای از گیاهان غذایی، علوفه ای، دارویی، زینتی و صنعتی را دربرمی-گیرند. به دلیل ناپایداری اکوسیستمی متاثر از تغییرات اقلیمی، استفاده از توانمندی های زیستی و اکولوژیکی خویشاوندان وحشی جهت ارتقاء سازگاری محصولات کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین تهیه فهرست و بانک اطلاعات اکولوژیکی این منابع ژنتیکی حیاتی، اولین گام در راستای استفاده از توانمندی آن ها برای ارتقاء محصولات کشاورزی محسوب می گردد. تاکنون هیچ منبع مدونی پیرامون فهرست و بانک اطلاعات پایه اکولوژیکی آن ها در ایران وجود دارد، لذا این مطالعه با هدف تهیه بانک اطلاعات پایه اکولوژیکی این ذخائر ژنتیکی با ارزش انجام شده است و گونه های با الویت جهت حفاظت در زیستگاه و نیز گونه های با الویت جهت حفاظت خارج زیستگاه خویشاوندان وحشی محصولات کشاورزی دولپه ای ایران را تعیین نموده است. داده های انتشار گونه ها از منابع هرباریومی و فلورهای داخلی و بین المللی و نیز مطالعات میدانی متعدد تهیه شده است. در مجموع ۶۲۷۴ رکورد متعلق به ۴۱۰ گونه از ۲۱۷ جنس متعلق به ۶۷ خانواده گیاهی از خویشاوندان وحشی گیاهان کشاورزی دولپه ای از مناطق متنوع جغرافیایی ایران گزارش شناسایی شد. خانواده های رز - Rosaceae (۴۶ گونه :۲۰ جنس)، نعناعیان-Lamiaceae ‎ (۱۹:۳۸)، تاج خروس-Amaranthaceae ‎ (۱۵:۳۶)، چتریان-Apiaceae (۲۳:۳۰)، پروانه آسا-Papilionaceae (۵:۲۸)، شب بو-Brassicaceae ‎ (۱۱:۱۸) و آفتابگردان-Asteraceae ‎ (۹:۲۰) به ترتیب بیشترین تعداد خویشاوندان وحشی محصولات زراعی ایران را در برمی گیرند.

خویشاوندان وحشی, اهلی سازی محصولات کشاورزی, مدیریت حفاظت, پراکنش, ایران